Cùng Onthidgnl tham khảo nội dung Ý nghĩa lời đề Người lái đò sông Đà để học tập và ôn thi hiệu quả phần bài làm Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà nhé!
Mục lục
Ý nghĩa nhan đề Người lái đò sông Đà
Tác phẩm “Người lái đò sông Đà” là một bút ký xuất sắc của nhà văn Nguyễn Tuân, thể hiện rõ tài năng và sự tinh tế trong việc mô tả hành trình đầy trải nghiệm và khó khăn lên khu vực núi Tây Bắc. Tác phẩm này đã làm nổi bật sự quyến rũ của con sông Đà và hình ảnh của người lái đò trên sông Đà, một nhân vật được thể hiện sâu sắc trong tác phẩm.
Nhan đề “Người lái đò sông Đà” gợi lên hình ảnh một người lái đò thường xuyên trên con sông. Bằng cách mô tả nhân vật , tác giả thể hiện sự kết hợp giữa tài năng và sự độc đáo của công nhân bình thường, người có khả năng thống nhất và khuôn hóa con sông Đà, một con sông ban đầu rất dữ dội. Nhan đề này cũng tập trung vào vẻ đẹp và sức mạnh của việc đối đầu và thắng thế thiên nhiên, xây dựng cuộc sống tươi đẹp cho những người lao động vùng Tây Bắc, một vùng đất đầy thách thức và tráng lệ.
Tác phẩm này là một bức tranh tuyệt vời về cuộc sống và con người tại vùng núi Tây Bắc, với những chi tiết chân thực và cảm xúc sâu sắc. Từ các đoạn mô tả về phong cảnh đến những suy tư của nhân vật chính, tất cả đều được vẽ nét một cách tỉ mỉ và sáng tạo, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Tác phẩm này xứng đáng được khám phá và đọc, để hiểu thêm về vẻ đẹp và sức mạnh của con người khi đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt.
Ý nghĩa lời đề từ Người lái đò sông Đà
Lời đề tựa là một trong những yếu tố quan trọng giúp người đọc bước vào thế giới nghệ thuật của một tác phẩm. Ví dụ, trong bài thơ nổi tiếng “Tràng Giang”, Huy Cận đã viết: ‘Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài’. Hoặc câu nói nổi tiếng của Hồ Chí Minh: ‘Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu để quét sạch nó đi’ đã được Nguyễn Minh Châu sử dụng làm lời mở đầu cho tác phẩm “Dấu chân người lính”. Trong bài thơ “Ngày gặp gỡ”, Hồ Dzếnh đã sử dụng hai câu thơ của Tú Xương làm lời mở đầu.
“Vẳng nghe tiếng ếch bên tai
Giật mình cứ tưởng tiếng ai gọi đò”.
Đề từ cho tập “Nhật kí trong tù” là bài thơ in ở bìa sách:
“Thân thể ở trong lao
Tinh thần ở ngoài lao
Muốn nên sự nghiệp lớn
Tinh thần càng phải cao”.
Chức năng cơ bản của lời đề tựa là bổ sung và làm rõ tác phẩm, chỉ dẫn và dự báo nội dung tư tưởng tác phẩm văn học, chứa đựng bản sắc, tinh thần của tác phẩm. Đối với tác giả, lời mở đầu không chỉ là nguồn cảm hứng mà còn thể hiện cảm xúc, phong cách nghệ thuật và truyền đạt ý đồ đến độc giả. Với người đọc, lời mở đầu là điểm nhấn, tín hiệu nghệ thuật mang ý nghĩa hướng dẫn trong quá trình tiếp cận thế giới nghệ thuật của tác giả, nhà thơ. Lời mở đầu không chỉ là trang sức trang trí cho tác phẩm văn học mà nó có vai trò như chìa khóa để người đọc mở cánh cửa thâm nhập vào thế giới nghệ thuật của tác phẩm. Có thể nói, khi tiếp cận lời mở đầu, độc giả có thể phần nào nhận thấy được những gợi ý về “tháp ngà nghệ thuật” mà tác giả xây dựng. Do đó, bỏ sót hoặc xem nhẹ lời mở đầu sẽ làm mất đi không ít vẻ đẹp của một công trình nghệ thuật.
Nhắc đến một trong những lời đề từ hay nhất của làng văn chương Việt Nam, ta không thể không kể đến nhà văn Nguyễn Tuân với lời đề từ trong tùy bút “Người lái đò sông Đà”. Ông đã mượn câu của nhà thơ cách mạng Ba Lan Wladyslaw Broniewski: “Đẹp vậy thay tiếng hát trên dòng sông” và hai câu thơ của tiền nhân về sông Đà:
“Chúng thủy giai đông tẩu
Đà giang độc Bắc lưu”.
(Mọi dòng sông đều chảy về hướng Đông
Chỉ có sông Đà chảy theo hướng Bắc)
(Nguyễn Quang Bích).
Với lời đề từ đầu tiên, câu thơ của nhà thơ Ba Lan mang cấu trúc của một câu cảm thán nhằm bộc lộ niềm cảm xúc dâng trào, mãnh liệt trong lòng. Tiếng hát trên dòng sông phải chăng là tiếng của những người chèo đò, vượt thác, kéo thuyền, tiếng hát cất lên từ những tâm hồn con người Tây Bắc thiết tha với thiên nhiên, đất nước, lạc quan, yêu đời, yêu thiên nhiên và cuộc sống lao động của con người Tây Bắc; cũng có thể hiểu là tiếng hát say mê, phấn khích đầy ngưỡng mộ của nhà văn trước vẻ đẹp của dòng sông. Lời đề từ do đó đã thể hiện cảm hứng chủ đạo của tùy bút, đó là tình yêu đắm say, tha thiết của nhà văn với thiên nhiên và con người trên dòng sông Đà.
Sau Cách mạng, cái đẹp trong quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Tuân là vẻ đẹp của con người, cuộc sống là cái đẹp của hiện tại, của hiện thực lao động và chiến đấu xây dựng cuộc sống mới. Vẻ đẹp của con người không phải lạc lõng, bơ vơ mà là những con người lao động bình dị, điển hình là người lái đò Sông Đà. Trong thiên tùy bút, Nguyễn Tuân dồn nhiều tâm huyết xây dựng nên hình tượng người lái đò – người lao động đầy trí dũng và cũng là nghệ sĩ trong nghệ thuật vượt thác leo ghềnh.
Cuộc đời của người lái đò vô danh nơi ngọn thác khuất nẻo hoang vu là thiên anh hùng ca, là pho nghệ thuật tuyệt vời. Sáng tạo nên nhân vật trung tâm của bản hùng ca ấy, Nguyễn đã cất lên một chân lý: Con người bất kể nơi đâu, bất kể địa vị và nghề nghiệp, sống trọn với bản tính tự nhiên của mình đều đáng được ngưỡng mộ và tôn vinh.
Với lời đề từ thứ hai: hai câu thơ chữ Hán đã bộc lộ được nét độc đáo của sông Đà khi mọi dòng sông đều chảy về hướng đông, chỉ có sông Đà một mình chảy theo hướng bắc – đó cũng là đặc điểm khơi gợi hứng thú khám phá và chiêm ngưỡng của một nhà văn suốt đời kiếm tìm cái Đẹp và sự độc đáo.
Từ đặc điểm riêng của Sông Đà: “Chúng thủy giai đông tẩu – Đà giang độc bắc lưu”, Nguyễn Tuân đã tái hiện hình tượng Sông Đà như một sinh thể đa dạng, phức tạp, độc đáo về tính cách. Nhưng lời đề từ của thiên bút kí đặc sắc này còn hé lộ khát vọng mãnh liệt của Nguyễn Tuân trên hành trình khám phá hiện tượng thiên nhiên kì thú, đó là thể hiện một dòng sông chữ, nghĩa là muốn thể hiện một phong cách nghệ thuật độc đáo để khẳng định cái tôi tài hoa, uyên bác, riêng biệt, không lặp lại cũng như dòng chảy ngược hướng Sông Đà khác với tất cả các dòng sông khác. Vẻ đẹp hùng vĩ và trữ tình, thơ mộng của Đà giang đã được Nguyễn Tuân thể hiện chân thật, tỉ mỉ, khách quan.
Với hai lời đề từ, Nguyễn Tuân cho thấy đồng thời cả cảm hứng sáng tác và phong cách nghệ thuật độc đáo của mình trong tùy bút “Người lái đò sông Đà”. Hình tượng Sông Đà đã đưa nhà văn trở thành họa sĩ của những vẻ đẹp tinh khôi tuyệt đỉnh của tạo hóa.
Tham khảo: Mở bài Người lái đò sông Đà được lựa chọn từ học sinh giỏi
Nguồn: Sưu tập
