Soạn văn bài thơ Đò Lèn của Nguyễn Duy

1.Tìm hiểu chung

a. Tác giả Nguyễn Duy

Nguyễn Duy là một nhà thơ đã có công  đóng góp trong việc làm mới của thể thơ truyền thống. Thơ Nguyễn Duy đã có nhiều bài có cái ngang tàng nhưng vẫn trầm tĩnh và giàu chiêm nghiệm.  Vì thế cứ ngấm vào lòng người đọc và trong cái đà ngấm ấy cũng có lúc đã khiến người ta phải giật mình với suy nghĩ của  Nguyễn Duy được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2007.

b. Tác phẩm Đò Lèn

Sáng tác:  Vào tháng 9 năm 1983. Đò Lèn là ở quê ngoại của tác giả.

2. Phân tích dội dung tác phẩm

a. Người cháu đã nhớ lại hình ảnh lam lũ, tần tảo giữa cuộc sống thường nhật của người bà bên cạnh sự vô tâm của người cháu.

• Người cháu đã nhớ lại những kỉ niệm tuổi thơ của mình về một cậu bé nhà nghèo, vô tư và ham chơi.
• Cậu đã thích thú với những trò chơi trẻ thơ như bao đứa trẻ ở làng quê khác: bắt chim, trộm nhãn, theo bà đi chợ và câu cá.
• Cậu đã say mê thế giới thần tiên hay đến chơi đền Cây Thị và xem lễ đền Sòng và  yêu thích với  mùi huệ trắng, khói trầm và điệu hát văn lảo đảo bóng cô đồng.

=> Tác giả đã gợi nhớ nên  những kỉ niệm khi nhỏ bé thơ đã để thể hiện được  sự trân trọng thời thơ ấu và yêu quý những nét đẹp văn hoá, phong tục đặc trưng của quê hương và tiếc nhớ những người bà kính yêu, người đã đi cùng cậu suốt những quãng đường của  tuổi thơ. Qua đó nó còn là một câu hỏi chất vấn và  tự soi chiếu lại sự vô tâm của bản thân khi chưa biết quan tâm đến bà mà khi có bà ở bên cạnh.

Tác giả đã phác hoạ hình ảnh của người bà qua kí ức của tuổi thơ.

Bà đã âm thầm vượt qua mọi khổ cực, buôn bán ngược xuôi và cũng chịu mọi hiểm nguy luôn cận kề để nuôi dạy người cháu mồ côi và nghịch ngợm giữa cảnh chiến tranh khốc liệt ấy . Bà rất hiền lành, tâm hồn bà rất đôn hậu và thánh thiện.

Bà hay đi ra đồng để mò cua xúc tép, gánh chè xanh Ba Trại với thập thững những đêm hàn, bom Mĩ giội nhà bà tôi bay mất,  và bà tôi cũng đã đi bán được  trứng ở ga Lèn.

=> Nét vẽ rất thực và đã  tái hiện lại cả một thời kì kháng chiến khốc liệt của nhân dân ta và đầy khó khăn và gian khổ. Tác giả đã vẽ rất đậm hình tượng với người bà trong nỗi nhớ về kí ức trẻ của nhà thơ và cũng là hình ảnh người bà rất gần gũi với mỗi gia đình Việt Nam chúng ta.

Bà là  một phần trong kí ức của tuổi thơ và của cháu gần gũi, gắn bó biết bao khi cháu hay níu váy bà đi chợ Bình Lâm,…

Sống trong tình thương ấp ủ của bà và  giờ đây cháu mới thấu hiểu được tâm hồn  cảu người bà với  sự yêu thương của bà giành cho cháu.

=> Trước khi  người bà giản dị và lam lũ mà tràn đầy tình yêu thương con cháu, đã thể hiện được  vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam. Người cháu rất  mẫu mực yêu quý và trân trọng người bà.

b. Sự thức tỉnh muộn màng của người cháu trước quy luật đơn giản mà nghiệt ngã của cõi đời để càng đau đớn tiếc xót vì thương bà.

Tình cảm của nhà thơ mỗi khi nhớ về bà ngoại:

Giờ đây cậu đã lớn và cũng đã  thấu hiểu được những nỗi cơ cực va ftần tảo với tình yêu thương vô bờ của người bà. Qua đó, đã thể hiện   được lòng yêu thương và  kính trọng của cháu đối với người bà. Nối nhớ của bà hoà lẫn với sự chua xót, ân hận và ngậm ngùi khi nhận ra thì cũng  quá muộn màng:

“Khi tôi biết thương bà thì cũng đã muộn

Bà chỉ còn một nấm cỏ thôi ”

Nỗi xúc động của đứa cháu từ khi đã  đứng trước ngôi mộ của người  bà

Dòng sông xưa : sông Chu, sông Mã và sông Đò Lèn.

“Dòng sông xưa vẫn còn bên lở bên bồi” : hàm nghĩa về cuộc đời bể dâu và  về sự đổi thay của quê hương với  xứ sở.

“Bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi”

=> Thể hiện được cảm xúc man mác buồn, suy ngẫm về triết lí về kiếp người hữu hạn trong dòng chảy vô tận của cuộc đời . Người cháu đã  ân hận vì năm xưa đã vô tâm, không hề để ý đến người  bà và  không thể chăm sóc cho bà. Giờ đây mọi thứ chỉ là những  kỉ niệm đã cất giấu trong lòng người cháu nhớ mãi.

3. Tổng kết nội dung

Nghệ thuật: Sử dụng thành công với biện pháp nghệ thuật đối lập và phép so sánh đối chiếu. Giọng điệu raasrt chân thành và  giàu cảm xúc. Đặc biệt là đã có  sự hòa quyện giữa tính cách dân gian và phong vị cổ điển. Hình ảnh giản dị và gần gũi với cuộc sống đời thường, pha lẫ chất hóm hỉnh.

Nội dung: Nguyễn Duy đã viết về người bà ngoại của mình với tất cả lòng yêu thương và biết ơn rất  sâu sắc. Đò Lèn của tác giả đã gợi lên được những kí ức đẹp về thời thơ ấu và hình ảnh người bà tần tảo , bày tỏ được tấm lòng yêu quý và kính trọng rất mực của người cháu đối với người bà đã mất.  Đó là sự ân hận đã muộn màng của người cháu về thời thơ ấu vô tư và vô tâm mà không nghĩ đến cảm xúc của người bà.

Bài thơ là một dòng tình cảm yêu thương rất tha thiết và những suy nghĩ cảm động và sâu lắng của nhà thơ đối với người bà, qua đó đã hướng tới và  ca ngợi vẻ đẹp của người lao động ở mọi miền quê Việt Nam.

THAM KHẢO THÊM BÀI VIẾT

CHI TIẾT: Soạn văn bài tiếng hát con tàu

CHI TIẾT: Tóm tắt nội dung bài thơ Đò Lèn của Nguyễn Duy

Soạn văn chi tiết tất cả các tác phẩm văn học lớp 12

Bạn đang tham khảo bài viết “Soạn văn bài thơ Đò Lèn của Nguyễn Duy”