Tiểu thuyết và truyện ngắn

Tham khảo nội dung Soạn bài Ngày cuối cùng của chiến tranh (Vũ Cao Phan) | Văn 10 Cánh Diều mà Onthidgnl sẽ chia sẻ dưới đây. Các em tham khảo để chuẩn bị bài soạn văn 10 Cánh Diều được tốt nhé.

Soạn bài Ngày cuối cùng của chiến tranh (Vũ Cao Phan) | Văn 10 Cánh Diều

Câu 1 trang 66 SGK văn 10/2 Cánh diều

Đáp án A.

Câu 2

Đáp án C.

Câu 3

Đáp án B

Câu 4

Đáp án B

Câu 5

Đáp án D

Câu 6 Trong phần 1, những người lính Giải Phóng cùng với các ma xơ đang ở trong tình huống nào? Tình huống ấy có vai trò như thế nào trong quá trình xây dựng cốt truyện?

Trả lời:

Trong phần 1, những người lính Giải Phóng đã phát hiện ra trong nhà thờ, ma xơ Giám Đốc đang cố gắng giấu giếm người nào đó vào trong nhà nguyện. Tình huống ấy giúp cho câu chuyện trở nên lôi cuốn và gây thêm sự tò mò với người đọc, hình thành ra chuỗi sự kiện, hành động sắp xảy đến trong việc xây dựng cốt truyện.

Câu 7 Tìm ra những chi tiết ở trong phần 2 của văn bản miêu tả về tâm trạng của người lính Giải phóng vào đêm cuối cùng của chiến tranh.

Trả lời:

Những chi tiết ở trong phần 2 của văn bản miêu tả về tâm trạng của người lính Giải phóng trong đêm cuối cùng của chiến tranh đó là:

+ Vậy là cuối cùng, đã đến với chúng tôi một đêm bức bối và hồi hộp lạ thường.

+ …thân xác chúng tôi căng lên hết nỗi.

+ Chúng tôi lắng theo bước chân chiến thắng của đồng đội, chúng tôi lo làm nhiệm vụ được giao.

+ Mọi thứ dịu đi nhưng tuyệt nhiên không một ai muốn chợp mắt.

Câu 8 Tìm ra những chi tiết miêu tả về thái độ của ma xơ Giám đốc Cô nhi viện khi được yêu cầu mở cửa nhà nguyện.

Trả lời:

Những chi tiết miêu tả về thái độ của ma xơ Giám đốc Cô nhi viện khi được yêu cầu mở cửa nhà nguyện đó là:

+ …bước chân lẩu bẩy nhưng khựng lại.

+ Khi bà gắng giơ cao một chùm chìa khóa, hào hển điều chi mà khi đến gần mới nghe rành: – Xin đừng bắn vô trong, trung úy…

+ Mới chỉ qua một đêm, ma xơ đã gầy rộc hẳn đi.

+ Bà cúi xuống, đôi tay gầy guộc run rẩy lần tìm chiếc chìa khóa nhà nguyện.

+ Thoắt một cái, động tác của ma xơ bỗng trở nên nhanh hoạt lạ lùng.

+ Bà nấc lên: – Lạy Chúa, xin các ông đừng giết. Chúng đâu có tội, chúng không có tội…

Câu 9 Nhận xét về phần kết thúc trong truyện ngắn Ngày cuối cùng của chiến tranh

Trả lời:

Phần kết thúc trong truyện ngắn Ngày cuối cùng của chiến tranh đã làm cho em những suy ngẫm về tình người, bất chấp cả sự nguy hiểm, để giấu đi những em trẻ lai không có bất cứ tội tình gì thoát khỏi đội Quân Giải Phóng. Qua đó, ta có thể thấy được lòng nhân ái cùng với sự vị tha của lòng người vào thời chiến tranh.

…

Mong rằng nội dung: Soạn bài Ngày cuối cùng của chiến tranh (Vũ Cao Phan) | Văn 10 Cánh Diềusẽ là nguồn tài liệu soạn văn 10 hữu ích và cần thiết để các bạn nắm vững kiến thức trước khi đến lớp và tự tin hơn nữa trong bài thi môn ngữ văn tốt nghiệp THPT sắp tới. Tham khảo và áp dụng thật tốt nội dung trên để đạt kết quả cao cho kỳ thi sắp tới nhé!

Theo dõi MXH của Onthidgnl nhé:

FB: https://www.facebook.com/onthidgnlcom

Group: https://www.facebook.com/groups/2k7onthidgnl

Threads: https://www.threads.net/@onthidgnl2k7

Tham khảo nội dung Soạn bài Hồi trống Cổ Thành (trích Tam quốc diễn nghĩa, La Quán Trung) | Văn 10 Cánh Diều mà Onthidgnl sẽ chia sẻ dưới đây. Các em tham khảo để chuẩn bị bài soạn văn 10 Cánh Diều được tốt nhé.

Soạn bài Hồi trống Cổ Thành (trích Tam quốc diễn nghĩa, La Quán Trung) | Văn 10 Cánh Diều: Chuẩn bị

– Đọc trước về đoạn trích Hồi trống cổ thành, tìm hiểu thật kỹ những thông tin nổi bật liên quan đến tác giả Lê Quán Trung và tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa.

– Đọc kĩ về đoạn tóm tắt giới thiệu về bối cảnh của đoạn trích ở trong trang 20 để có thể hiểu rõ hơn về đoạn trích.

Nội dung chính: Đoạn trích đã đặt ra vấn đề về “trung thành hay phản bội” thông qua việc giải quyết những sự hiểu lầm của Trương Phi về Quan Vũ.

Tóm tắt: Châu Thương theo Quan Công đã hành hương sang tới Nhữ Nam. Nghe tin vui này từ thổ dân, Quan Công đã quyết định gửi Tôn Càn vào thành để thông báo và yêu cầu Trương Phi đến đón hai phu nhân. Nhận được thông tin, Trương Phi không nói lời nào, ngay lập tức mặc áo giáp, vác mâu lên ngựa, dẫn theo một nghìn quân và di chuyển nhanh chóng đến cửa bắc. Quan Công rất vui mừng khi thấy Trương Phi, nhưng Trương Phi, dù vui mừng, nghi ngờ rằng Quan Công có thể đã liên kết với gia đình Tào và có ý định phản bội vườn đào. Do đó, anh ta đã múa xà nâu để đâm Quan Công, bất chấp những lời thanh minh của hai phu nhân. May mắn thay, Quan Công kịp thời né tránh.

Một khoảnh khắc sau đó, quân đội của gia đình Tào dưới sự chỉ huy của Sái Dương đã đến. Tình hình này khiến Trương Phi trở nên tức giận hơn, và sau khi nghe ba hồi trống, anh ta đòi Quan Chung phải chém chết tên tướng đối phương để chứng minh lòng chung. Cuộc chiến diễn ra nhanh chóng, chỉ mất chưa đầy một hồi trống, đầu của Sái Dương đã cuống xuống đất. Lúc này, Trương Phi mới thấu hiểu sự hi sinh mà Quan Công đã trải qua, và anh ta rơi nước mắt, thụp xuống đất lạy Vân Trường.

Đọc hiểu

Thái độ của Trương Phi và Quan Công như thế nào?

Lời giải chi tiết:

Thái độ của nhân vật Trương Phi và Quan Công có sự đối lập với nhau:

– Trương Phi: Sau khi được báo tin, chẳng thấy nói năng gì, ngay lập tức mặc lên mình áo giáp, vác mâu lên ngựa, dẫn theo một nghìn quân đi tắt ra cửa bắc.

– Quan Công: khi trông thấy Trương Phi, vô cùng mừng rỡ, giao cái long đao cho Châu Thương cầm, tế ngựa đến đón.

Vì sao Quan Công nhắc đến “nghĩa vườn đào”

Lời giải chi tiết:

– “Nghĩa vườn đào” ở đây nó có nghĩa là lời thề kết nghĩa giữa các nhân vật Lưu Bị, Quan Công, Trương Phi ở chính vườn đào.

– Quan Công khi nhắc đến “nghĩa vườn đào” chính là vì chàng đa vô cùng ngạc nhiên trước cái thái độ của Trương Phi khi thấy chàng (hò hét giống như sấm, múa xà mâu và chạy lại đâm Quan Công), tưởng những rằng Trương Phi đã quên đi lời thề kết nghĩa năm xưa sau một quãng thời gian dài xa cách.

Vì sao cách xưng hô giữa Trương Phi và Quan Công đối lập nhau?

Lời giải chi tiết:

– Quan Công khi gọi Trương Phi bằng những từ ngữ xưng hô: “hiền đệ” → đây là cách xưng hô thân mật.

– Trương Phi khi gọi Quan Công bằng từ ngữ xưng hô là: “nó”, “thằng phụ nghĩa”.

– Sự khác biệt trong cách xưng hô giữa Trương Phi và Quan Công là rất rõ, nhấn mạnh sự tôn trọng mà Quan Công dành cho Trương Phi. Ngược lại, Trương Phi hiện đang ẩn chứa một sự hiểu lầm, tin rằng Quan Công đã bán đứng mối quan hệ anh em để ủng hộ phe Tào Tháo, điều này khiến anh ta bày tỏ thái độ căm phẫn và tức giận.

Em có bất ngờ với tình huống này không? Vì sao?

Lời giải chi tiết:

– Tình huống: Đúng lúc khi có cuộc đối thoại giữa Quan Công và Trương Phi đang trong giai đoạn căng thẳng nhất thì một toán quân mã của Sái Dương kéo đến.

– Bất ngờ và thích thú trực trào lên trong em khi đối diện với tình huống này, khiến cho mối nghi ngờ trong lòng Trương Phi về Quan Công trở nên rõ nét hơn. Tình huống này tăng cường sự hấp dẫn của câu chuyện, đưa người đọc vào trạng thái căng thẳng qua từng dòng văn.

Khí phách và tài nghệ của Quan Công được thể hiện ra sao?

Lời giải chi tiết:

Khí phách và tài nghệ của nhân vật Quang Công:

– Khi cuộc chiến vừa diễn ra, Quan Công đã không nói nên một lời, múa long đao đã xô lại, chưa dứt một hồi trống, đầu Sái Dương đã lăn xuống đất.

→ Khí phách đầy ngang tàn, anh dũng, tài nghệ giỏi giang và xuất chúng.

Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1 Nêu ra các sự kiện chính được nêu trong văn bản Hồi trống Cổ Thành. Lí do gì đã dẫn đến sự hiểu lầm của Trương Phi đối với Quan Công?

Lời giải chi tiết:

– Trương Phi cùng với những hiểu lầm đối với Quan Công

– Sự xuất hiện của Sái Dương, giải được những hiềm nghi và hai anh em đã đoàn tụ.

– Đoạn trích đã kể về việc Quan Công cùng chị dâu đi tìm anh là Lưu Bị, nhưng trên đường, họ bất ngờ gặp lại Trương Phi. Trương Phi hiểu lầm rằng Quan Công đã phản bội anh, hợp tác với phe Tào Tháo, khiến cho Trương Phi tỏ ra giận dữ. Để chứng minh sự trong sạch của mình, Quan Công phải đối mặt với những thách thức khó khăn.

Câu 2 Người kể chuyện đã nhắc lại thêm tính cách của nhân vật Trương Phi và Quan Công thông qua những chi tiết, sự việc và tình huống nào?

Lời giải chi tiết:

– Trương Phi là một dũng tướng mang trong mình tính cách ngay thẳng, cương trực tuy đơn giản nhưng lại hay nóng nảy.

– Khi nghe Quan Công thanh minh thì: Trương Phi đã tỏ ra giận dữ, khinh miệt (“mày đã bội nghĩa còn mặt nào đến gặp tao nữa?”). Tính cách đầy cương trực và rõ ràng đã thể hiện ở: Hai chị và Tôn Càn đã thanh minh: giống như đổ thêm dầu vào lửa, khiến cho Quan Công là thằng phụ nghĩa đã lừa cả hai chị.

– Trương Phi còn là một con người có nghĩa khí nhưng lại bộc trực nóng nảy: Trương Phi đã đánh ba hồi trống, ép Quan Công phải chém đầu Sái Dương để chứng minh bản thân trong sạch. Tuy nhiên, khi Quan Công thực hiện xong, Trương Phi vẫn giữ thái độ nghi ngờ. Để xác minh, Trương Phi thẩm vấn một tên lính bị bắt, yêu cầu hắn thuật lại toàn bộ sự kiện ở Hứa Đô. Sau khi nghe kể đầy đủ mọi chi tiết, Trương Phi mới tin hoàn toàn vào sự trung thành của Quan Công ⇒ Trương Phi vô cùng thận trọng và tinh tế.

– Trương Phi cũng biết nhân lỗi về mình, lối sống tình cảm: Hiểu rõ được sự tình, thụp lạy nhân vật Quan Công

→ Trương Phi trở nên hùng dũng và tinh tế, hình ảnh của anh hiện lên vô cùng tuyệt vời, đầy dũng cảm và cường trực. Sự nóng nảy và vội vã trong hành động của Trương Phi thể hiện sự hết lòng phục thiện, tạo nên một hình ảnh như một “hổ tướng” xuất sắc của nước Thục trong tương lai.

Quan Công là một người hiểu thời thế, tinh tế và rất khéo léo.

→ Thể hiện được tấm lòng trung nghĩa: bảo vệ được bản thân và 2 chị dâu.

– Khi gặp nhân vật Trương Phi: Quan Công trở nên vô cùng mừng rỡ “giao long đao, tế ngựa lại đón”.

* Khi bị Trương Phi hiểu lầm:

– Luôn tỏ ra một thái độ điềm đạm, bình tĩnh để có thể gỡ bỏ được những hiểu lầm.

+ Anh gọi Trương Phi là “hiền đệ”, “em”.

+ Lời lẽ rất mềm mỏng “em không biết, ta cũng khó nói”.

+ Nhờ hai người chị dâu ra giải thích hộ.

– Để minh oan: Chấp nhận thực hiện thử thách, sẵn sàng đứng lên hành động và dùng hành động để:

→ Chứng tỏ được tấm lòng trung nghĩa.

– Chém đầu tên Sái Dương khi chưa dứt một hồi trống của nhân vật Trương Phi.

→ Quan Công, một dũng tướng trung tín, khéo léo, và sáng tạo, không chỉ hiểu biết thời thế mà còn là một người độ lượng và trung nghĩa. Ông thể hiện bản lĩnh của mình khi không ngần ngại thực hiện nhiệm vụ, chẳng hề dừng lại sau mỗi hồi trống mà đã quyết đoán lấy đầu của Sái Dương. Quan Công không chỉ là người dũng cảm mà còn tràn đầy khí phách và oai phong, là một hình tượng xuất sắc của những phẩm chất lãnh đạo và chiến binh vĩ đại.

Câu 3 Hãy phân tích và đánh giá những ý nghĩa của câu chuyện được kể đến trong văn bản Hồi trống Cổ Thành.

Lời giải chi tiết:

Tác giả đã miêu tả bằng ba câu văn ngắn gọn, hàm súc: “Quan Công chẳng nói một lời, múa long đao xô lại. Trương Phi thẳng tay đánh trống. Chưa dứt một hồi, đầu Sái Dương đã lăn dưới đất.”

– Tạo nên một bầu không khí chiến trận cho hồi kể.

– “Hồi trống” là một chi tiết nghệ thuật mang rất nhiều tầng ý nghĩa:

+ Hồi trống thách thức: Đây là một hồi trống được sử dụng để kiểm tra lòng trung thành và tài năng của Quan Công, cũng đồng thời là thách thức đối mặt với những hiểm nguy và khả năng tử thần. Tiếng hồi trống vang lên như một lời kêu gọi, thúc đẩy nhân vật phải hành động, đối diện và vượt qua những khó khăn, tạo nên một bước ngoặt quan trọng trong câu chuyện.

+ Hồi trống giải oan: Quan Công không do dự chấp nhận thách thức của Trương Phi, khẳng định lòng trung thành và dũng cảm của mình. Hành động can đảm của Quan Công là biểu hiện rõ nét của tấm lòng cao quý. Đặc biệt, ngay sau khi dứt một hồi trống, đầu Sái Dương đã rơi xuống đất, điều này làm cho những tiếng trống tiếp theo trở thành bằng chứng minh oan và xác nhận sự trong sạch của Quan Công.

+ Hồi trống đoàn tụ: Sau khi kết thúc ba hồi trống, Quan Công vinh dự giết tướng địch, mọi nghi ngờ giữa họ được hoá giải, và đây là thời điểm anh em anh hùng đoàn tụ. Hồi trống không chỉ mang ý nghĩa của sự giải phóng, mà còn là biểu tượng ca ngợi tình nghĩa huynh đệ, tấm lòng trung nghĩa của những anh hùng. Tiếng trống không còn là điểm nhấn căng thẳng và hối thúc, mà trở thành bản hòa nhạc vui mừng chúc mừng cuộc tái ngộ của ba anh em.

+ Biểu dương được tinh thần cương trực của nhân vật Trương Phi và tấm lòng trung nghĩa của nhân vật Quan Công.

+ Ca ngợi tình nghĩa kết nghĩa vườn đào của ba anh em Lưu – Quan – Trương.

→ Hồi trống Cổ Thành chính là thứ linh hồn, kết tinh từ mọi yếu tố nội dung và nghệ thuật của văn bản trên.

Câu 4 Em hãy viết một đoạn văn (dài khoảng 6-8 dòng) so sánh về tính cách của hai nhân vật Trương Phi và Quan Công được thể hiện thông qua đoạn trích Hồi trống Cổ Thành.

Lời giải chi tiết:

Trong đoạn trích Hồi trống Cổ Thành, Quan Công và Trương Phi được tác giả đặt vào mối quan hệ đối sánh. Quan Công thể hiện tính cách độ lượng, khiêm tốn và từ tốn, trong khi đó Trương Phi nổi bật với tính cách nóng nảy, cương trực. Trương Phi là một con người thẳng thắn như mũi tên bắn, rõ ràng như tấm gương soi, không chấp nhận sự uốn cong và lắt léo. Ông ta thể hiện tính cách rõ ràng đen trắng, chỉ coi trọng giải quyết vấn đề với gươm giáo khi đối mặt với kẻ thù. Lý do mà nhân vật này nghi ngờ tấm lòng của anh trai là nguồn động viên cho sự tức giận và hành động bạo lực của Trương Phi. Ông ta tức giận đến mức múa bát xà mâu để rồi chạy đến đâm Quan Công, sử dụng ngôn ngữ xưng mày – tao, gọi Quan Công là thằng phụ nghĩa. Trong điều kiện đánh ba hồi trống, Trương Phi đặt điều kiện rằng để chứng minh lòng trung nghĩa của mình, Quan Công phải giết được tướng Tào. Những hành động này, mặc dù bộc phát và nóng nảy, nhưng lại là biểu hiện rõ nét của tính cách của Trương Phi. Hồi trống Cổ Thành đã thành công trong việc khắc họa sự đối lập trong tính cách giữa hai nhân vật chính trong Tam quốc. Trương Phi thể hiện tính cách thẳng thắn và dũng cảm, trong khi Quan Công đại diện cho lòng trung nghĩa.

Câu 5 Với em bài học gì sâu sắc nhất mà em có được sau khi đọc văn bản Hồi trống Cổ Thành.

Lời giải chi tiết:

– Giữ gìn và học hỏi theo những vẻ đẹp ở trong tính cách của nhân vật Trương Phi và Quan Công: giàu tấm lòng trung nghĩa, tận trung với nhà vua.

– Trân trọng thứ tình cảm keo sơn gắn bó giữa ba anh em kết nghĩa với nhau tại vườn đào.

…

Mong rằng nội dung: Soạn bài Hồi trống Cổ Thành (trích Tam quốc diễn nghĩa, La Quán Trung) | Văn 10 Cánh Diềusẽ là nguồn tài liệu soạn văn 10 hữu ích và cần thiết để các bạn nắm vững kiến thức trước khi đến lớp và tự tin hơn nữa trong bài thi môn ngữ văn tốt nghiệp THPT sắp tới. Tham khảo và áp dụng thật tốt nội dung trên để đạt kết quả cao cho kỳ thi sắp tới nhé!

Theo dõi MXH của Onthidgnl nhé:

FB: https://www.facebook.com/onthidgnlcom

Group: https://www.facebook.com/groups/2k7onthidgnl

Threads: https://www.threads.net/@onthidgnl2k7

Tham khảo nội dung Soạn bài Người ở bến sông Châu (Sương Nguyệt Minh) | Văn 10 Cánh Diều mà Onthidgnl sẽ chia sẻ dưới đây. Các em tham khảo để chuẩn bị bài soạn văn 10 Cánh Diều được tốt nhé.

Soạn bài Người ở bến sông Châu (Sương Nguyệt Minh) | Văn 10 Cánh Diều: Chuẩn bị

– Dì Mây, nhân vật chính của câu chuyện, mang trên vai mình số phận đau đớn. Tham gia vào cuộc kháng chiến, dì Mây phải trả giá bằng việc mất mất một chân, một tổn thất không lấy gì so sánh. Sự đau đớn không chỉ kết thúc ở đó, mà khi quay về, dì Mây phải đối mặt với sự thật đắng cay khi người mình yêu thương đã lập gia đình mới trong thời gian cô vắng bóng. Tính cách và số phận của nhân vật được làm nổi bật thông qua các tình huống gặp phải. Chẳng hạn, việc chú San quyết định lấy vợ và người phụ nữ ấy phải trải qua khó khăn vượt cạn là những biểu hiện của cuộc sống đầy sóng gió và những thách thức khó khăn. Những sự kiện này làm nổi bật sức mạnh và sự kiên trì của dì Mây trước những gì cuộc đời đặt ra, tạo nên một hình ảnh nhân vật phong cách và đầy cảm xúc.

– Chiến tranh, với những hệ lụy khôn lường, tạo nên những bi kịch, làm xé toạc số phận con người và tạo ra những đau thương khó lành. Người kể chuyện hiện lên với thái độ đồng cảm, tràn đầy lòng thương xót trước những số phận đau khổ của các nhân vật. Bằng cách xây dựng tình huống và phát triển tính cách nhân vật, tác giả tạo ra những hình ảnh sống động về những người vượt qua những thử thách khó khăn. Điều này giúp người đọc hình dung và cảm nhận mạnh mẽ những tình cảm, nỗi đau của nhân vật, tăng cường sự hiểu biết và sự đồng cảm từ độc giả.

– Chiến tranh, với hậu quả nặng nề, tác động đặc biệt mạnh mẽ đến kinh tế quốc gia, tách rời những gia đình, và đôi khi, cướp đi sinh mạng của những người vô tội, hoặc làm cho họ mang theo những hệ lụy về khuyết tật suốt quãng đời.

– Về tác giả Sương Nguyệt Minh

+ Là một nhà văn có tên thật là Nguyễn Ngọc Sơn, sinh năm 1958

+ Nhà văn này có một quãng đường khá muộn màng ở trong sự nghiệp văn chương, bắt đầu với việc xuất bản truyện ngắn lần đầu trên Tạp chí Văn nghệ Quân đội vào năm 1992. Trước khi bước chân vào thế giới văn chương, ông đã trải qua nhiều nghề đời sống, từ buôn thuốc lá, trứng vịt, pháo, đến các công việc như khoan giếng và cắt dán ph

+ Hiện tại, nhà văn Sương Nguyệt Minh đang hoạt động công tác tại Ban Sáng tác của Tạp chí Văn nghệ Quân đội.

Đọc hiểu

Nội dung chính:

Tác phẩm “Người ở bến sông Châu” của Sương Minh Nguyệt đưa người đọc đến với cuộc sống và số phận của những con người sau chiến tranh, trong đó tác giả tôn vinh vẻ đẹp của nhân vật dì Mây – một người phụ nữ vị tha, nhân hậu.

Tóm tắt sự việc chính của phần này.

Sự việc đám cưới của chú San và cô Thanh tại xóm Bãi bên kia sông là sự kiện được kể trong tác phẩm. Dì Mây trở về vào ngày chính là ngày chú San đi đón dâu, mang lại niềm vui cho mọi người. Tuy nhiên, không ai dám đề cập đến chủ đề về chú San và cuộc hôn nhân mới của anh ấy.

Chú ý lời đối thoại giữa các nhân vật và lời bình luận của người kể chuyện.

– Trong cuộc trò chuyện giữa dì Mây và chú San, dì Mây tỏ ra quyết liệt và không muốn bàn luận về những sự kiện đã qua. Mặc dù chú San cố gắng xin lỗi và thể hiện sự hối hận, nhưng dì Mây vẫn giữ vững quyết định của mình và không muốn mở lại những ký ức khó khăn.

– Lời bình luận của người kể:

+ Bố nằm nghiêng, quay đi mặt về hướng khác. Mẹ chào đón bôi rơi vào sự ngần ngại. Ông lấy một viên thuốc, rít nhẹ liên tục.

+ Dì Mây nuốt chửng nước mắt; dì đưa gậy chống, lộc cộc ra khỏi ngõ, hơi thở dì May hỗn loạn, tay vững chắc đặt lên cành cây, nỗi đau ẩn sau khuôn mặt dì Mây hiện rõ.

+ Chú San đứng phắt dậy rồi đi theo, chú San nắm lấy hai tay và đập liên hồi vào thân cây. Lá bưởi rơi xào xạc. Vài con chim giật mình tung cánh bay vút lên không trung.

Chú ý tác dụng của biện pháp điệp từ trong đoạn này.

Biện pháp tu từ điệp ngữ: người con gái

⇒ Nhấn mạnh vào một trạng thái, hành động của người con gái đứng bên bến sông Châu

Hình dung tâm trạng của các nhân vật

– Chú San: bồi hồi khi kể lại nỗi nhớ về dì Mây khi còn học ở bên nước ngoài.

– Dì Mây: da diết khi nhớ về những kí ức khi ở Trường Sơn, trang nhật ký nào cũng viết tên của chú San.

Nhận xét về quyết định của nhân vật dì Mây

Dứt khoát “Không!” ⇒ Mặc dù dì Mây còn rất thương yêu chú San nhưng dì vẫn sẵn sàng hi sinh đi hạnh phúc của cá nhân vì người mình yêu thương.

Chú ý thái độ của các nhân vật

Người thì đưa đẩy, an ủi, kẻ thì cảm thông, xót xa.

Chi tiết về mái tóc dì Mây trước đây và bây giờ có ý nghĩa gì?

Bây giờ: tóc dì Mây đã rụng nhiều, xơ và thưa hơn.

Trước: tóc dì Mây đen óng ả, mượt mà.

⇒Tác dụng: Cho thấy được những hậu quả nặng nề của chiến tranh đã tác động lên con người nơi đây.

Chú ý tâm trạng của nhân vật dì Mây

Dì Mây chợt thoáng buồn.

Tình huống nào đã làm nhân vật bộc lộ phẩm chất và tính cách

Trong cơn mưa tầm tã, dì Mây khoác áo mưa vội vàng đến đỡ đẻ cho vợ chú San, người mà dì Mây từng yêu tha thiết. Quyết định này của dì Mây đã bị thím Ba ngăn cản, nhưng dì vẫn kiên quyết đứng như một bức tường chắn gió, sẵn sàng hỗ trợ cô Thanh.

Theo em, vì sao lúc này dì Mây lại khóc?

Dì Mây không ngừng rơi nước mắt vì thương xót cho số phận của mình: cô đơn và lẻ loi. Cuộc chiến tranh đã cướp đi từ dì hạnh phúc, tình yêu, đến cuộc sống an lành và bình yên của mình. Những đau đớn và mất mát đã làm cho cuộc đời của dì trở nên khó khăn và đầy khổ sở.

Số phận của nhân vật thím Ba, thằng Cún gợi suy nghĩ gì về hậu quả chiến tranh?

Chiến tranh mang lại những đau thương và mất mát cho gia đình: biến người vốn lành lặn thành tàn tật, làm cho sự toàn vẹn của gia đình tan rã, và đặt ra tình cảnh đau lòng khiến một đứa trẻ đột ngột mất đi người thân yêu. Đó là những hệ quả đau lòng mà chiến tranh gieo rắc, khiến cho cuộc sống trở nên đầy khó khăn và thách thức cho những người sống sót.

Đoạn này cho biết những thông tin quan trọng nào?

Bàn tán về dì Mây trong câu chuyện về việc dì lấy chồng được mọi người thảo luận. Qua những cuộc trò chuyện, ta cũng chứng kiến những hậu quả đau lòng của chiến tranh qua những lời thoại của những người lính. Câu chuyện vừa là một cái nhìn sâu sắc vào cuộc sống cá nhân, vừa là một tấm gương minh họa cho những mất mát và đau khổ mà chiến tranh gây ra trong cộng đồng.

Chú ý sự thay đổi trong tiếng ru của dì Mây.

Sự biến đổi trong âm nhạc của tiếng ru có thể chuyển từ giai điệu trầm lắng, nghẹn ngào và xót xa sang những nốt êm ái, trong sáng, mênh mang. Tiếng ru không chỉ ngân nga mà còn chạm đến tận đáy lòng, như một âm nhạc sâu lắng thấu hiểu và chia sẻ nỗi lòng của những người lính.

Soạn bài Người ở bến sông Châu văn 10 cánh diều tập 2:

Câu 1 Xác định sự kiện chính của mỗi phần ở trong văn bản Người ở bến sông Châu. Theo em, cách xây dựng cốt truyện của tác giả đã có gì đặc sắc?

Lời giải chi tiết:

Những sự kiện chính ở trong mỗi phần của văn bản: Dì Mây khi về làng, chú San đi lấy vợ, chú lấy cô Thanh làm giáo viên. Khi biết dì Mây trở về chú San đã vội sang và xin lỗi rồi còn muốn làm lại với dì Mây nhưng dì đã quyết không đồng ý.

Từ khi di chuyển đến sống ở bến sông Châu, tâm trạng của dì Mây trở nên u buồn. Mọi lúc, dì Mây đều thơ thẩn và mỗi khi nhắc đến việc lấy chồng, nỗi buồn của dì lại tràn ngập trong tâm hồn.

Khi trạm xá mới được xây dựng cùng với sự thiếu vắng của người đỡ đẻ, dì Mây đã quay trở lại công việc của mình. Trong một buổi đêm, khi vợ chú San đang gặp rắc rối trong quá trình sinh nở, dì Mây đã đảm nhận vai trò người hỗ trợ. Sau khi khâu xong mọi thứ, dì Mây gục ngã trên bàn và bộc lộ nỗi đau khóc nức nở.

Bến sông trở thành nơi chôn chặt những quả bom chưa nổ, là nguyên nhân khiến thím Ba thương vong vì vụ đun te va chạm với bom bi. Dì Mây, sau cú sốc mất mát này, quyết định nhận nuôi thằng Cún. Bằng cách ru ngủ thằng bé, dì Mây tạo nên giai điệu êm đềm, hòa quyện vào hương thơm của cỏ cây và đất trời, làm ngừng tay các anh lính công binh bắc cầu để lắng nghe.

Cách tác giả xây dựng cốt truyện không chỉ đơn giản mà còn tạo ra ấn tượng mạnh mẽ trong lòng độc giả, làm cho họ cảm nhận sâu sắc từng chi tiết văn chương. Tác phẩm tập trung vào nhân vật Dì Mây, nhưng lại được kết nối và xen kẽ một cách đặc sắc với không gian và thời gian. Chuyện kể về làng quê được hiện thực hóa một cách vừa lãng mạn, vừa chân thực, mang lại sự hiểu biết và đồng cảm với hình ảnh người phụ nữ đã làm rung động tâm hồn của độc giả.

Câu 2 Ai là nhân vật trung tâm ở trong truyện ngắn này? Hãy vẽ ra sơ đồ về mối quan hệ giữa nhân vật trung tâm này với các nhân vật khác có trong truyện?

Lời giải chi tiết:

Dì Mây trong câu chuyện này là nhân vật trung tâm.

Câu 3 Hãy phân tích, làm sáng tỏ được tính cách và phẩm chất của nhân vật Dì Mây ở trong truyện thông qua các tình huống và sự kiện tiêu biểu. Nêu ra nhận xét về cuộc đời và tính cách của nhân vật dì Mây trong truyện.

Lời giải chi tiết:

– Dì Mây là một con người yêu nước, dũng cảm và vô cùng gan dạ.

“Dì Mây chắn cửa hầm che chở cho thương binh. Bom nôt người người lính công binh sốt rét tóc rụng trọc đầu vẫn lành lặn..”

– Dì Mây cũng là một con người thuỷ chung ở trong tình yêu.

“Ngày ở Trường Sơn, trang nhật kí nào em cũng viết tên anh”

Luôn nhớ về ngày đã tiễn người yêu khi đi du học: “Hôm nay là ngày gì? Anh nhớ không? Có ngờ đâu ngày ấy tiễn anh đi cũng là ngày li biệt”

– Dì Mây là một con người vô cùng nhân hậu và giàu lòng vị tha.

+ Sẵn sàng từ bỏ đi hạnh phúc của cá nhân để vì hạnh phúc của những người mình yêu thương và không muốn khiến cho nhiều người khác đau khổ: “Thôi! Lỡ rồi! Đằng nào cũng chỉ một người đàn và khổ. Anh về đi”

+ Trong trời đêm mưa tầm tã, dù cho chân khiếm khuyết nhưng vẫn sẵn sàng đi trong đêm mưa để có thể đi đỡ đẻ cho vợ chú San

⇒ Dì Mây là người có một cuộc đời ngang trái, éo le nhưng vẫn luôn ngời sáng nên được những phẩm chất tốt đẹp.

Câu 4 Hãy phân tích và nhận xét thêm về bút pháp miêu tả (tả cảnh và diễn biến tâm lí của các nhân vật) của tác giả ở trong truyện ngắn Người ở bến sông Châu.

Lời giải chi tiết:

Bằng bút pháp tài tình trong việc mô tả cảnh đẹp và phân tích tâm lý nhân vật, tác giả của truyện ngắn “Người ở bến sông Châu” đã truyền đạt một thông điệp mạnh mẽ về sự khẳng định tích cực và tốt lành. Bằng cách phủ nhận những yếu tố tiêu cực, giả dối, tác phẩm trở nên sôi động và tràn đầy sinh khí. Tác giả đã biến những tư tưởng khô khan thành những hình ảnh sống động, tạo nên một không khí ấm áp. Như vậy, tác phẩm không chỉ là một cây cầu giao tiếp tình cảm mà còn là sự chuyển đạt tâm huyết và niềm đam mê của tác giả đến độc giả. Sự nhiệt huyết trong việc thể hiện cảm xúc của nhà văn, nhà thơ đóng một vai trò quan trọng, làm cho “cảm hứng chủ đạo của tác phẩm thống nhất cảm xúc của hình tượng, chi phối hệ thống nghệ thuật biểu cảm của tác phẩm”. Trong thể loại truyện ngắn, đặc biệt là những tác phẩm có dung lượng khiêm tốn, thường tập trung vào “khoảnh khắc” của cuộc sống, vai trò của cảm hứng nghệ thuật trở nên vô cùng quan trọng. Với độ ngắn của truyện, sự dồn nén của tình tiết và sự mãnh liệt trong tình cảm đòi hỏi cao. Xúc cảm tâm lý thường được thể hiện một cách cao độ, nhấn mạnh vào nội dung tư tưởng, tập trung vào những vấn đề nhân sinh quan trọng mà không lan man như trong tiểu thuyết.

Sương Nguyệt Minh khám phá những sự kiện và con người trong các cuộc chiến không chỉ ở cái nhìn xuôi chiều mà còn mở rộng ra khám phá những khía cạnh phiến diện. Với tư cách là người đã trải qua và có khoảng cách thời gian với “một thời đã qua”, Sương Nguyệt Minh quan sát chiến tranh và những người sống sót từ chiến tranh với một góc nhìn sâu sắc, đa chiều hơn. Không chỉ đòi hỏi khả năng tái hiện lịch sử, nhà văn còn phải khám phá sâu hơn vào thế giới tâm lý của con người và số phận của họ trong và sau cuộc chiến. Sương Nguyệt Minh không chỉ giới hạn ở việc tái hiện chiến sự lịch sử mà còn đưa cuộc chiến vào bối cảnh rộng lớn của cuộc sống hiện đại, đồng thời đóng góp vào việc khai thác đề tài về chiến tranh. Sự đan xen cảm hứng trong những tác phẩm về chiến tranh tạo ra một bức tranh phong phú và đa dạng trong tác phẩm của Sương Nguyệt Minh. Đọc những câu chuyện của anh về thời kỳ khói lửa, người đọc không chỉ được trải nghiệm vẻ đẹp lung linh của những mối tình thời chiến mà còn chứng kiến sự khốc liệt mà bom đạn mang lại, cùng những đau thương và thay đổi đáng lòng khi con người bước vào cuộc sống hòa bình.

Câu 5 Câu chuyện diễn ra ở trong những khoảng không gian và thời gian nào? Hãy tìm hiểu về ý nghĩa của những hình ảnh về dòng sông, con đò, cây cầu xuất hiện ở trong truyện.

Lời giải chi tiết:

– Không gian: ở bên bến sông Châu, nhà dì Mây, nhà chú San

– Thời gian: khi dì Mây đi lính trở về và chú San đã lấy vợ

Những hình ảnh của dòng sông, con đò, và cây cầu trong truyện mang ý nghĩa sâu sắc về quê hương và sự gắn bó mặn mà của nhân vật với đất đá sông nước. Những biểu tượng này không chỉ là những hình ảnh đẹp mắt mà còn thể hiện tình yêu sâu sắc, sắc son thủy chung của lòng người đối với quê hương, tạo nên một không gian tâm linh, đậm chất nhân văn trong câu chuyện. Chiến tranh không chỉ để lại những vết thương thể xác cho người lính, mà còn gây thay đổi số phận, mang đến những trái ngang đau khổ ngay cả khi họ trở về cuộc sống bình thường sau chiến tranh. Hậu quả của chiến tranh làm làng quê trở nên hoang tàn, nhưng với tình yêu của mình, Dì Mây quyết định trở về và giữ lấy tình cảm với một người. Tuy nhiên, mọi hi vọng của cô cuối cùng cũng bị dập tắt, tạo nên một câu chuyện đau lòng và đầy xót xa.

Câu 6 Nhận xét về điểm nhìn và người kể chuyện ở trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

Trong truyện ngắn, người kể chuyện đồng thời đảm nhiệm hai vai trò quan trọng. Trước hết, người kể chuyện là người dẫn dắt người đọc vào thế giới của câu chuyện. Họ giới thiệu nhân vật, tình huống, và tả cảnh để tạo nên bối cảnh cho câu chuyện. Không chỉ đó, người kể còn trình bày nhận xét và đánh giá về những điều được kể, thường từ góc độ và quan điểm của họ. Qua lời kể trung thực và chân thành, người kể chuyện mở ra một cửa sổ để độc giả thâm nhập vào thế giới nội tâm phức tạp và bí ẩn của nhân vật, tạo nên một trải nghiệm đọc hấp dẫn và sâu sắc. Qua cách người kể chọn lựa hình thức kể chuyện, chúng ta được trải nghiệm một góc nhìn phong phú và đa dạng về người kể, điểm nhìn trần thuật, và vai trò của họ trong tác phẩm. Sự đa dạng trong cách kể chuyện đã giúp mở rộng tầm hiểu biết về cuộc sống, tạo nên một cái nhìn đầy đủ và đa chiều về hiện thực trong các truyện ngắn. Các hình thức kể chuyện trong truyện ngắn không chỉ phản ánh sự phát triển của thể loại này từ trung đại đến hiện đại mà còn thể hiện sự đổi mới trong ý thức nghệ thuật và dấu ấn cá nhân của người viết. Trong quá trình này, người kể chuyện không chỉ là người truyền đạt quan điểm của tác giả mà còn là người tạo ra một không gian độc lập, có thể tồn tại độc lập khỏi tác giả. Điểm nhìn và người kể chuyện trở thành hai khía cạnh không thể tách rời, đồng thời tạo nên sự phong phú và đa dạng trong các tác phẩm truyện ngắn Việt Nam.

Câu 7 Theo em đâu là vấn đề đặt ra ở trong truyện ngắn này là gì? Vấn đề đó có ý nghĩa như thế nào với cuộc sống ngày hôm nay? Hãy viết lại bằng một đoạn văn (khoảng 6-8 dòng)

Lời giải chi tiết:

Trong tác phẩm ngắn này, vấn đề trung tâm là những hậu quả của chiến tranh, đặc biệt là những thay đổi trong cuộc sống xã hội sau khi dân tộc giành độc lập. Nhân vật chính là những người lính Bộ đội Cụ Hồ, họ trở về quê hương mang theo những trải nghiệm đau thương và hình ảnh của một đất nước mới giành được tự do.

Hình tượng về con người và thảm họa con người sau cuộc chiến tranh được truyền đạt bằng cách sử dụng ngôn ngữ chạm động của trái tim. Sự cuốn hút đến một thực tế, một hiện thực không thể tưởng tượng hơn, đã tạo nên giá trị tư tưởng của tác phẩm. Hậu quả của chiến tranh để lại vô cùng nặng nề, đặc biệt là ô nhiễm môi trường do khói lửa bom đạn và các chất hóa học mà con người sử dụng trong cuộc chiến. Các kiến trúc hiện đại, đô thị hóa là biểu tượng của văn minh nhân loại, giờ đây trở nên bất ổn dưới tác động của chiến tranh. Những cánh rừng xanh tươi ngày nào giờ chỉ còn lại khói lửa và đau thương. Cuộc chiến tranh không chỉ hủy hoại cảnh đẹp tự nhiên mà còn gây ra sự kiệt quệ nền kinh tế. Sự bất công và bóc lột người dân ngày càng gia tăng, tạo nên khoảng cách giàu nghèo rõ ràng. Cuộc sống của những người dân bị đẩy vào cảnh đói nghèo, với trình độ văn hóa thấp,… Văn học, như một gương phản ánh, mở ra khát vọng biện minh và đòi hỏi sự quan tâm đến từng số phận cá nhân. Mối quan tâm cộng đồng dường như đã nhường chỗ, để lộ cho bức tranh đầy màu sắc và đa chiều về số phận cá nhân. Tâm hồn cá nhân, trữ tình, tìm thấy tiếng nói mới với đầy ắp tâm trạng, nỗi trăn trở, sự day dứt, và lo âu trách nhiệm về chiến tranh vệ quốc. Những hình ảnh về hy sinh, mất mát, cũng như những nhu cầu và khát vọng cá nhân, đều nằm trong tầm tay của con người. Đây chính là cơ sở để thức tỉnh ý thức cá nhân và tinh thần nhân bản, trở thành nền tảng cho tư tưởng và cảm hứng chủ đạo bao trùm nền văn hóa sau năm 1975.

…

Mong rằng nội dung: Soạn bài Người ở bến sông Châu (Sương Nguyệt Minh) | Văn 10 Cánh Diềusẽ là nguồn tài liệu soạn văn 10 hữu ích và cần thiết để các bạn nắm vững kiến thức trước khi đến lớp và tự tin hơn nữa trong bài thi môn ngữ văn tốt nghiệp THPT sắp tới. Tham khảo và áp dụng thật tốt nội dung trên để đạt kết quả cao cho kỳ thi sắp tới nhé!

Theo dõi MXH của Onthidgnl nhé:

FB: https://www.facebook.com/onthidgnlcom

Group: https://www.facebook.com/groups/2k7onthidgnl

Threads: https://www.threads.net/@onthidgnl2k7

Tham khảo nội dung Soạn bài Kiêu binh nổi loạn (trích Hoàng Lê nhất thống chí, Ngô gia văn phái) | Văn 10 Cánh Diều mà Onthidgnl sẽ chia sẻ dưới đây. Các em tham khảo để chuẩn bị bài soạn văn 10 Cánh Diều được tốt nhé.

Soạn bài Kiêu binh nổi loạn (trích Hoàng Lê nhất thống chí, Ngô gia văn phái) | Văn 10 Cánh Diều: Chuẩn bị

– Đọc kĩ về phần Kiến thức ngữ văn để có thể vận dụng được phần đọc hiểu.

– Đọc kĩ thêm về một số lưu ý trước khi đọc văn bản Kiêu binh nổi loạn.

– Đọc kĩ về nội dung của đoạn giới thiệu để có thể hiểu rõ được bối cảnh của đoạn trích.

Nội dung chính: Đoạn trích “Kiêu binh nổi loạn” đã thể hiện được sự thối nát của phủ chúa Trịnh và miêu tả nên được sự nổi loạn của một đám kiêu binh khi căm ghét và khinh bỉ về cách làm của chúa Trịnh và quận Huy.

Tóm tắt: Đoạn trích “Kiêu binh nổi loạn” trong Hoàng Lê nhất thống chí đã khắc họa hình ảnh thối nát của phủ chúa Trịnh: một cảnh tượng cha, con, anh, em đấu tranh giành quyền lực, việc phế con trưởng lập con thứ hoàn toàn do những lợi ích kỷ của phe đảng, không phải vì quyền lợi của đất nước hay nhân dân. Tất cả sự nổi loạn, tàn bạo của đám kiêu binh, với tình trạng “căm ghét”, “hậm hực”, là biểu tượng cho sự khinh bỉ đối với cách làm của chúa Trịnh và quận Huy, họ chỉ muốn diệt trừ để thỏa mãn sự hả giận.

Đọc hiểu

Người kể chuyện là ai?

Lời giải chi tiết:

Người kể chuyện trong tác phẩm chính là tác giả.

Người kể chuyện nhận xét gì về đầu bếp, gia thần của Trịnh Tông?

Lời giải chi tiết:

Một số lời nhận xét của người kể chuyện về người đầu bếp và gia thần của Trịnh Tông như sau:

– Đầu bếp: có tên là Dự Vũ, vốn là một người cơ trí, nói năng thì rành mạch.

– Gia thần: có tên là Gia Thọ, là người ở làng Bát Tràng, thuộc huyện Gia Lâm, hắn là một kẻ tinh khôn.

Chú ý động cơ và thái độ của đầu bếp, thần quân.

Lời giải chi tiết:

Sau khi được thế tử mời một bữa ăn uống no nê và ngỏ ý nhằm mong mọi người có thể một lòng giúp đỡ cho nhà chúa cùng lời hứa hẹn “Nếu trời cho xong việc, tất nhiên sẽ có sách son, khoán sắt lưu truyền muôn đời”. Nghe xong câu ấy, tất cả mọi người (bao gồm đầu bếp và thần quân) đều một mực và đồng ý.

Ai là người kể chuyện về nhân vật Bằng Vũ?

Lời giải chi tiết:

Tác giả chính là người kể chuyện cho nhân vật Bằng Vũ.

Chú ý lời nói, thái độ và hành động của Quận Huy.

Lời giải chi tiết:

– Lời nói của nhân vật Quận Huy khi biết được tin mình sắp gặp phải tai họa thì không có vẻ gì làm lo sợ mà vẫn vô cùng thản nhiên và tuyên bố một cách khá mạnh mẽ: “Ngày mai có biến, tôi sẽ chết. Nhưng tôi chết cũng phải có dăm ba mạng đi theo”.

– Khi được một số người nhà đưa ra thêm các lời khuyên rằng nên bế tân chúa để đi trốn, rồi gọi cho quân bên ngoài vào để bắt bọn gian; khuyên rằng nên đưa nghĩa sĩ vào ở trong phủ để tự vệ, …, Quận Huy luôn luôn chối bỏ.

– Thái độ và hành động gần như không hề có chút đề phòng nào (Dẫn chứng: “Đêm ấy, Quận Huy ngủ ở trong phủ, cũng chỉ đem theo vài người hầu như mọi ngày, không hề phòng bị gì hết”).

Khí thế của kiêu binh được miêu tả như thế nào?

Lời giải chi tiết:

Khí thế của kiêu binh được miêu tả:

– Quân lính khi nghe thấy những tiếng trống thì nhảy nhót một cách hăng hái, cầm binh khí rồi xô lấn nhau vào trong phủ.

– Khi các cửa đã bắt đầu đóng, quân lính ở bên ngoài cũng đừng hò reo, quát tháo long trời lở đất.

→ Khí thế của các kiêu binh cũng khá mạnh mẽ, hào hứng, có một chút hơi náo loạn và thiếu đi tính tổ chức.

Chú ý hành động và thái độ của Quận Châu trước đám kiêu binh.

Lời giải chi tiết:

– Tình huống: đám kiêu binh bị dọa rằng nếu như không mở cửa, họ sẽ chèo vào và xác Quận Châu sẽ bị nát như cám.

– Hành động và thái độ của nhân vật Quận Châu: run sợ và đã phải ra mở cửa cho bọn kiêu binh ấy xông vào.

→ Hành động và thái độ của Quận Châu thể hiện nhân vật này khá nhu nhược, hèn nhát.

Tình thế bất lực, thảm hại và bi đát của Quận Huy được miêu tả qua những chi tiết nào?

Lời giải chi tiết:

Trước tình thế bất lực, thảm hại và bi đát của nhân vật Quận Huy được miêu tả thông qua những chi tiết sau:

– Voi của Quận Huy cưỡi thì bị đâm chém túi bụi, bị ném gạch → voi co vòi lại mà gầm, không dám húc lại nữa.

– Khi định giương bắn cung bắn thì dây cung bị đứt dây; vớ lấy cái súng để nạp đạn → mồi lửa bị tịt và không cháy.

– Quân lính cũng thừa dịp dùng câu liêm đã lôi viên quản tượng xuống dưới đất rồi chém.

– Một toán ở cửa Tuyên Vũ đã xông vào, đứng chắn ở đằng sau con voi, khiến cho voi không thể nhúc nhích được → dùng câu liêm móc cổ nhân vật Quận Huy và kéo xuống, đánh đấm một túi bụi rồi sau đó giết chết ngay tại chỗ.

Những hình ảnh so sánh trong lời kể có tác dụng gì?

Lời giải chi tiết:

Những hình ảnh so sánh ở trong lời kể:

– “Cứ thế lên lên xuống xuống y như người ta giỡn quả cầu hoặc rước pho tượng Phật”

→Có tác dụng: giúp cho người đọc hình dung được rõ hơn về tư thế khi nâng thế tử.

– “Những kẻ buôn bán ở các phố phường, chợ búa đều tranh nhau kéo đến xem mặt chúa, sân phủ đông như họp chợ”.

→ Có tác dụng: nhấn mạnh thêm về sự đông đúc, trí tò mò của mọi người khi họ muốn xem được mặt chúa.

Kiêu binh lộng hành bức ép chúa cũ, trả thù các đại thần như thế nào?

Lời giải chi tiết:

Kiêu binh bắt đầu lộng hành và bức ép chúa cũ, trả thù cho các đại thần được miêu tả như sau:

– Nhà cửa của Quận Huy đã bị phá tan tành, một mảnh ngói cho nhà cũng không còn.

– Những thành viên thuộc đảng của Thị Huệ và quận Huy, cũng như các viên quan hầu mà lính đồng minh không ưa, đã phải chịu đựng những cuộc tấn công phá nhà, bị truy bắt và thậm chí bị giết chết.

– Làm náo động đến kinh thành. Tông hạ chỉ nhằn ngăn cấm nhưng vẫn không thôi.

Chi tiết nào cho thấy Trịnh Tông bất lực, không kiểm soát được kiêu binh?

Lời giải chi tiết:

Trước sự lộng hành một cách quá đà của đám kiêu binh, Trịnh Tông cũng tỏ ra rất bất lực, thể hiện ở những chi tiết:

– Trịnh Tông đã cho người dò xét ở trong kinh kì, lén đến chỗ của đám kiêu binh rồi tụ họp, bắt phứa một người là thường dân ở gần và đem chém đầu để ra oai.

→ Kết quả: việc phá phách nhà cửa đã tạm ngưng nhưng việc truy lùng bắt người để giết cũng vẫn chưa chấm dứt.

Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1 Hãy nêu ra những sự kiện chính ở trong văn bản Kiêu binh nổi loạn và cho biết những mâu thuẫn ở đây là gì?

Lời giải chi tiết:

Những sự kiện chính ở trong văn bản là:

– Dự Vũ và Gia Thọ, đều thể hiện tính chất xúi giục và hỗ trợ cho việc Tông thực hiện hành động phản bội. Hành động mời cơm ngỏ ý của Tông chỉ là một biểu hiện chính thức của sự phó thác, nhưng thực tế lại là việc chỉ đạo sự tập trung tấn công vào quận Huy.

– Vũ Bằng chính là người dẫn đầu chủ mưu và giao cho hắn công việc đánh trống để thúc giục ba quân.

– Sự can thiệp của các quý tộc và thân tộc trong triều như quận Viêm, Chiếu lĩnh bá, quận Hoàn, Thánh mẫu… rõ ràng chỉ nhằm mục đích lợi dụng, với con trai làm Chiếu lĩnh bá, quận Hoàn và Thánh mẫu đều đang hành động để bảo vệ quyền lợi và chấp nhận sự can thiệp để hỗ trợ cho mục tiêu cá nhân của họ.

– Đám kiêu binh nổi loạn rồi xông thẳng vào phủ và giết chết nhân vật Quận Huy cùng với đó chính là đốt cả phủ của Quận Huy

– Lập Trịnh Tông làm vua, Trịnh Cán đã bị phế truất.

→ Sự mâu thuẫn ở đây xuất phát từ sự căm ghét đối với Quận Huy, xem như kẻ thù, bắt nguồn từ những chính sách tàn độc và mục đích của đám kiêu binh nổi loạn, nhằm trả thù và rửa hận.

Câu 2 Những chi tiết miêu tả nên hành động của đám khiêu binh. Em có đưa nhận xét gì về những hành động ấy?

Lời giải chi tiết:

Những chi tiết nhằm miêu tả hành động của đám khiêu binh là:

– Khi đến buổi họp, đám kiêu binh tỏ ra hăng hái, tuy nhiên, không ai không mang theo nỗi sợ hãi trước Quận Huy.

– Tiếng trống vang lên, tất cả mọi người đều hăng hái nhảy nhót, cầm binh khí và xô lấn nhau tiến vào phủ.

– Khi cửa đóng không vào được thì chúng bắt đầu reo hò, quát tháo một cách long trời lở đất.

– Khi Quận Châu đưa ra đàm phán nhưng bọn chúng không lắng nghe mà còn thét lên rồi ra oan: “Nếu cậu không mở cửa ra, thì chúng tôi sẽ trèo tường mà vào, thì xác cậu sẽ nát như cám!”.

– Khi bước vào phủ và thấy Quận Huy cưỡi trên voi rồi đe dọa, bọn chúng ban đầu sợ hãi, rụt rè và ngồi xuống, lắng nghe lệnh mà không dám phản kháng. Tuy nhiên, sau đó, chúng lại đồng loạt đứng dậy và tấn công, trở nên hùng dũng hơn. Họ vây quanh chân voi, sử dụng câu liêm để kéo cổ Quận Huy xuống, sau đó đánh đập và giết chết hắn ngay tại chỗ.

– Em trai Quận Huy cũng đã bị kiêu binh quát đứng lại, dùng đến gạch đá đập cho vỡ đầu và sau đó vứt xác xuống hồ Thủy Quân.

– Tất cả anh em trong gia đình Quận Huy đều đã mất, bọn chúng vui mừng hò reo, nhưng lòng uất hận vẫn còn đọng lại. Chúng quyết định cùng nhau đến tìm kiếm sự trả thù bằng cách xâm phạm và phá hủy nơi cư trú của Quận Huy, kêu gọi sự giúp đỡ từ Chúa để hủy diệt dinh thự của kẻ thù.

Nhận xét về những hành động của đám kiêu binh:

Ban đầu, cả đám cảm thấy sợ hãi trước sự quyền uy của Quận Huy, nhưng theo thời gian, họ tự khích lệ mình chiến đấu. Sẵn sàng hy sinh để bảo vệ công bằng và vượt qua sự bóc lột, họ quyết tâm trở thành những người kiểm soát tình hình. Như những “con giun xéo lắm cũng quằn”, bọn họ xuất phát từ sự căm phẫn và khinh bỉ, biến thành những kiêu binh nổi loạn với mục tiêu là trả thù và giải thoát từ sự áp bức và hiếp đáp.

Ban đầu, có thể do thói quen phục tùng, nghe lệnh, nhưng chỉ trong khoảnh khắc, tinh thần căm phẫn bùng nổ, và đám kiêu binh tụ tập để tấn công. Sự đoàn kết và sức mạnh tập thể hiện ra trong những hành động của họ.

Các động thái của đám kiêu binh không chỉ là biểu hiện của sự phân rã và suy tàn của chế độ cầm quyền, mà còn là dấu hiệu của sự sụp đổ của một vương triều không còn khả năng kiểm soát đám quân tự phát mà nổi lên để lãnh đạo.

Câu 3 Những chi tiết, hình ảnh nào đã cho thấy được sự bất lực và thất bại của phe cánh Quận Huy?

Lời giải chi tiết:

Những chi tiết, hình ảnh đã cho thấy được sự bất lực và thất bại của phe phái của Quận Huy:

– Không có sự đề phòng, thiếu đi mưu lược.

– Quận Châu ban đầu theo Quận Huy đứng ở cửa sổ, sẵn sàng để đe dọa quân lính. Một kiêu binh nhanh chóng đưa ra một câu chỉ trích và ngay lập tức mở cửa.

– Quận Huy cưỡi trên chiếc voi, dự định giương cung để bắn, nhưng dây cung bất ngờ đứt, khiến anh phải vội vã nạp đạn cho khẩu súng. Tuy nhiên, không may mắn, lửa lại không cháy khi anh cố gắng kích nổ.

– Quân lính lôi viên quản tượng xuống đất để chém

– Quận Huy nhảy xuống, tấn công và làm bị thương vài người, nhưng rồi cuối cùng anh bị quân lính sử dụng cây liêm móc, kéo xuống đất, đánh hội đồng và giết chết.

– Em ruột Quận Huy hối hả lao vào phủ, nhưng khi đến chùa Báo Thiên, cũng bị quân lính tấn công, gây thương tích nặng và ném xác xuống hồ Thủy Quân.

– Anh em quận Huy đã bị kiêu binh giết hết, trong khi đó, Quận Châu vẫn phất cờ đuôi báo và khua chiêng để thu hút sự chú ý của quân lính.

– Chúa bắt đầu chạy trốn, bụng đói làm cho hắn khóc lóc nheo nhéo, chỉ khi đe doạ bị bắt mới làm chúa ngừng khóc.

Câu 4 Cảnh Trịnh Tông lên ngôi có gì đặc biệt? Nhận xét về nghệ thuật miêu tả của tác giả.

Lời giải chi tiết:

Dùng tạm chiếc mâm trước đây vẫn bày cỗ lộc làm ghế, đặt thế tử ngồi lên, rồi tám người kề lên vai khiêng.

Kiêu binh hoành tráng lên đường, đưa Trịnh Tông trên chiếc mâm gỗ, mọi người đổ về như một đám đông đông đúc như chợ. Hai tiếng “họp chợ” trở nên mỉa mai, châm biếm! Họ sắp đặt mâm gụ ngoài đường để cất lên và hạ xuống Trịnh Tông. Cụm từ “ngoài đường” mang theo nét hài hước, không có chút tôn nghiêm nào. Dù Trịnh Tông vẫn được gọi bằng các danh hiệu trang trọng như thế tử, mặt rồng, Thánh chúa… nhưng ngai vàng chỉ là một chiếc mâm đặt trên vai đám binh tráng, thu hút sự chú ý của hàng phố giống như một sự kiện họp chợ.

Câu 5 Hãy chỉ ra một số bình luận, đánh giá của người kể chuyện đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử có trong văn bản. Theo em, quan điểm và thái độ của người kể chuyện như vậy có khách quan và đáng tin cậy không? Vì sao?

Lời giải chi tiết:

Một số đánh giá, bình luận của người kể chuyện như:

– Bằng Vũ được làng thuê để thay thế vào vị trí lính. Anh ta có dáng vẻ thấp bé, thanh nhã, giống như một học trò.

– Quân lính vốn rất sợ Quận Huy, thấy hắn cưỡi voi, lại càng thêm khiếp đảm, đều ngồi sụp xuống để nghe lệnh, không một ai dám lên tiếng, cũng không dám xông tới.

– Anh em Quận Huy đã chết rồi, quân lính vui mừng và reo hò như sấm.

Theo quan điểm và thái độ của người kể chuyện, chúng ta có thể tin tưởng vào sự đáng tin cậy của họ, bởi vì người kể chuyện thường là một nhân vật ngay trong câu chuyện, có thể là người chứng kiến trực tiếp hoặc tham gia trong các sự kiện. Người kể chuyện mang đến cái nhìn toàn diện về các tình tiết, hành động, thái độ và tình cảm của các nhân vật. Trong tiểu thuyết chương hồi, những nhân vật được mô tả có thể tồn tại trong thực tế, do đó, người kể chuyện không thể bịa đặt hay áp đặt quan điểm cá nhân vào đánh giá và bình luận. Điều này làm cho góc nhìn từ người kể trở nên trung thực và đáng tin cậy hơn.

Câu 6 Người xưa từng nói về năm nguy cơ làm mất nước: “Một, trẻ không kính già; hai, trò không trọng thầy; ba, binh kiêu tướng thoái; bốn, tham nhũng tràn lan; năm, sĩ phu ngoảnh mặt.” (Lê Quý Đôn). Sau khi đọc đoạn trích Kiêu binh nổi loạn em suy nghĩ gì về ý kiến này?

Lời giải chi tiết:

Sau khi đọc “Kiêu binh nổi loạn”, cá nhân em đồng tình với quan điểm của Lê Quý Đôn về tình hình của triều đại phong kiến lâu dài và uy nghiêm, nhưng giờ đây đã rơi vào tình trạng suy sụp đau lòng. Hình ảnh bố nằm đó chết, anh em xung đột và đấu tranh với nhau để giành quyền lực và ngai vàng. Trong bối cảnh này, Trịnh Tông trở thành người đứng đầu với sự hỗ trợ của sự định đoạt của số phận. Tuy nhiên, việc làm chúa không giúp hắn kiểm soát được bạo loạn từ đám lính tự phát, với hậu quả là việc phá nhà, giết người, và cướp của đều diễn ra một cách tràn lan. Điều này thể hiện rõ tình trạng bất ổn và hỗn loạn trong xã hội phong kiến đóng cửa mình trước những thách thức và biến cố không ngừng.

…

Mong rằng nội dung: Soạn bài Kiêu binh nổi loạn (trích Hoàng Lê nhất thống chí, Ngô gia văn phái) | Văn 10 Cánh Diềusẽ là nguồn tài liệu soạn văn 10 hữu ích và cần thiết để các bạn nắm vững kiến thức trước khi đến lớp và tự tin hơn nữa trong bài thi môn ngữ văn tốt nghiệp THPT sắp tới. Tham khảo và áp dụng thật tốt nội dung trên để đạt kết quả cao cho kỳ thi sắp tới nhé!

Theo dõi MXH của Onthidgnl nhé:

FB: https://www.facebook.com/onthidgnlcom

Group: https://www.facebook.com/groups/2k7onthidgnl

Threads: https://www.threads.net/@onthidgnl2k7