Mục lục
Khái quát về tác giả và tác phẩm
1. Tác giả Nguyễn Đình Thi
– Nguyễn Đình Thi (1924- 2003).
– Quê quán ở Luông Pha Băng (Lào)
– Quá trình hoạt động về văn học và kháng chiến:
+ Ông đã tham gia kháng chiến và giữ nhiều chức vụ quan trọng của Đảng.
+ Nguyễn Đình Thi đã được xem là một nghệ sĩ rất đa tài và ông đã sáng tác được nhạc và làm thơ, viết tiểu thuyết và kịch, tiểu luận phê bình. Ở lĩnh vực nào thì ông cũng có những đóng góp rất đáng trân trọng.
2. Tổng quát tác phẩm Đất Nước – NĐT
– Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ đã được sáng tác trong một thời gian dài (1948-1955) tương đương với thời kì chống thực dân Pháp.
– Bài thơ có đoạn đã lấy từ hai bài thơ “Sáng mát trong như sáng năm xưa” (1948) và “Đêm mitting” (1949) đến năm 1955 thì Nguyễn Đình Thi đã viết thêm ở phần sau “Ôi những cánh…”
=> Dù đã viết nhiều lần nhưng bài thơ vẫn là một chỉnh thể của nghệ thuật và là một trong bài thơ hay nhất của Nguyễn Đình Thi và văn học Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám đã viết về đề tài đất nước.
– Thể thơ: Tự do
– Phương thức: Biểu cảm
Nội dung chính có trong bài thơ
– Giá trị nội dung
- Đất nước đã được cảm nhận trong chiều dài của những năm tháng kháng chiến và chiến đấu chiến thắng trong không gian rộng lớn.
- Cảm xúc và suy tư: đất nước rất gần gũi và thiêng liêng, trang trọng và vĩ đại và anh hùng.
– Giá trị nghệ thuật
- Nhịp điệu và hình ảnh của thơ sáng tạo.
- Ngôn ngữ thơ lắng đọng và cô đúc.
- Sử dụng sáng tạo và phong phú với các biện pháp tu từ.
Giải đáp các câu hỏi trong SGK
Câu 1 (trang số 126, sgk Ngữ văn lớp 12, tập 1)
– Phần 1: Từ đầu đến “Những buổi ngày xưa vọng nói về”: Mùa thu của đất nước trong bài đã hoài niệm của nhà thơ.
– Phần 2: Còn lại – Hình ảnh của đất nước kháng chiến đau thương mà anh hùng rất tình nghĩa.
Mối quan hệ giữa các phần:
+ Phần đầu của bài thơ chủ yếu được dựa trên cơ sở của các đoạn thơ trong bài Sáng mát trong như sáng năm xưa (1948) và Đêm mít tinh (1949).
+ Phần thứ hai của bài thơ đã được viết vào năm 1955 là một sự bổ sung cho cảm hứng để tổng hợp về đất nước thêm đầy đủ và phong phú hơn.
Câu 2 (trang 126, sgk Ngữ văn lớp 12, tập 1)
– Hình ảnh của mùa thu:
+ mùa thu chia tay với đầy lưu luyến và bâng khuâng.
+ mùa thu có nhiều ấn tượng về thời tiết ở thủ đô: Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội.
+mùa thu có những hình ảnh rất đẹp mà buồn đến mức ám ảnh: Những phố dài xao xác hơi may và Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
+ mùa thu đầu thu của cuộc kháng chiến: Những phố dài xao xác heo may mà Người ra đi đầu không ngoảnh lại.
Câu 3 (trang 126, sgk Ngữ văn lớp 12, tập 1)
– Đoạn thơ từ “Mùa thu nay đã khác rồi” đến “Những buổi ngày xưa vọng nói về” đã thể hiện được những thay đổi và biến chuyển.
+ Nhận vật “tôi” thay đổi từ trạng thái buồn và bâng khuâng, lưu luyến đến vui sướng và tự hào.
+ Cái nhìn thay đổi từ đường phố và thềm nhà sang núi đồi, rừng tre với trời xanh với cánh đồng và dòng sông.
+ Cảm xúc của tác giả rất hân hoan và hả hê trước cảnh đất nước rộng lớn:
+ Tác giả đã chuyển sang cảm xúc tự hào về chủ quyền đất nước và truyền thống bất khuất của cha ông: Trời xanh đây là của chúng ta…….
– Nguyên nhân do tình hình của thực dân vào năm 1948: cả một vùng đất rộng lớn đã thuộc sáu tỉnh biên giới ở phía Bắc đã được giải phóng.
– Khi thể hiện cảm hứng tự hào thì tác giả đã có những khám phá rất sâu về truyền thống.
+ truyền thống bất khuất:
+ truyền thống giản dị và chất phác.
Câu 4 (trang 126, sgk Ngữ văn lớp 12, tập 1)
– Đất nước của đau thương.
+ Nhà thơ đã nêu lên tội ác của giặc bằng những hình ảnh rất giàu tính khái quát như đồng quê chảy máu và bát cơm chan đầy nước mắt…
+ Bằng thủ pháp nghệ thuật nhân hóa đã tô đậm tội ác của giặc.
+ Chính tội ác ấy là nguyên nhân đấu tranh để giành lại độc lập của nhân dân ta.
– Đất nước rất quật khởi huy hoàng.
+ Nghệ thuật đối có sức gợi cảm rất mạnh mẽ và một bên là sự tàn bạo của quân xâm lược với một bên là quyền sống chính đáng của nhân dân ta.
+ Đất nước có những người con dũng cảm và quật cường
+ Những câu thơ cuối đã lấy đi chất liệu hiện thực từ trận đánh Điện Biên Phủ.
→ Tất cả đã tạo nên vẻ đẹp hùng tráng về Việt Nam.
Câu 5 (trang 126, sgk Ngữ văn lớp 12, tập 1)
Bài thơ đã được làm theo thể thơ tự do với đặc điểm:
+ các câu thơ dài ngắn đều khác nhau và nhịp điệu thơ khi nhanh và khi chậm.
+ việc lựa chọn với hình ảnh có tính khái quát rất cao.
– Tác dụng:
+ Dựng lên được hình ảnh đất nước giàu đẹp và bất khuất, anh hùng và đã đứng lên để chống kẻ thù để dành chiến thắng.
+ Bộc lộ được những tình cảm và suy nghĩ rất sâu sắc của tác giả về đất nước và quê hương.
+ Tạo được cảm hứng rất hào hùng cho khúc tráng ca của dân tộc từ nô lệ đến tự do và từ buồn tương đến mừng vui hạnh phúc.
THAM KHẢO THÊM BÀI VIẾT
CHI TIẾT: Tóm tắt bài Đất Nước của Nguyễn Đình Thi
CHI TIẾT: Soạn văn bài đất nước Nguyễn Khoa Điềm
CHI TIẾT: TỔNG HỢP TẤT CẢ CÁC BÀI SOẠN VĂN LỚP 12
