Cùng tham khảo nội dung về Soạn bài Xuý Vân giả dại (trích chèo Kim Nham) | Văn 10 Kết nối tri thức Onthidgnl chia sẻ sau đây. Các em tham khảo để chuẩn bị bài soạn văn 10 kết nối tri thức được tốt nhé.
Mục lục
Soạn bài Xuý Vân giả dại (trích chèo Kim Nham) | Văn 10 Kết nối tri thức : Trước khi đọc
Câu 1: Giữa sự nở rộ của muôn vàn phương tiện nghe nhìn và các hoạt động giải trí hấp dẫn, bạn nghĩ như thế nào nếu ai đó đề nghị bạn bỏ chút thời gian xem một vở chèo cổ?
Có thể không phải là đam mê sở thích nhưng nếu có cơ hội em cũng muốn có thể một lần trải nghiệm trực tiếp khi xem một vở chèo cổ.
Câu 2: Bạn có thấy tò mò khi nghe đến tên lớp chèo Xúy Vân giả dại hay không? Hãy tận dụng các điều kiện hiện có của mình để xem lớp chèo này hoặc toàn bộ vở chèo Kim Nham.
Khi nghe thấy tên lớp chèo là Xúy Vân giả dại em có cảm giác khá tò mò. Tiêu đề này có sức gợi khá tốt khiến cho người đọc không hiểu câu chuyện đơn thuần kể về một con người bình thường hay đằng sau đó có bài học gì. Em đã nghe khá nhiều về tên Xúy Vân nói riêng và vở kịch Xúy Vân giả dại nhưng em chưa có cơ hội được xem trong thực tế.
Trong khi đọc
Câu 1: Hình dung khi thể hiện lời thoại này, diễn viên sẽ có động tác diễn xuất tương ứng như thế nào?
Em có thể hình dung được khi thực hiện lời thoại này, diễn viên chính sẽ có những động tác phù hợp như biểu cảm đau khổ, hối hận với những hành động ôm đầu bứt tóc, vật vã, đi lại loạng choạng,…
Câu 2: Lời thoại này thể hiện trạng thái tâm lý gì của nhân vật
Lời thoại này đã thể hiện được tâm trạng bi ai, buồn rầu của nhân vật.
Nhân vật đã bật khóc, những giọt nước mắt tủi hờn xuất hiện ngay sau tiếng hét trách móc.
Nhân vật chính đã cầu xin lạy mọi người để tìm sự đồng tình của mọi người, mong muốn mọi người có thể hiểu được cho mình
Câu 3: Chú ý cách nhân vật chèo xưng danh, tự giới thiệu trước khán giả
Nhân vật chèo đã xưng danh kể về lai lịch, xuất thân và giới thiệu sơ qua về bản thân mình, sở thích, gia cảnh hay là tính cách của mình. Nhân vật Xúy Vân đã miêu tả chi tiết bản thân mình với những cụm từ như “Tài cao vô giá”, “Hát hay đã lạ” chứng tỏ cô nàng vốn dĩ rất tự tin về bản thân mình nhưng rồi lại có thêm cả những sự “dại dột” khi nói về bản thân trong thực tế hiện tại.
Câu 4: Hình ảnh vợ chồng quấn quýt xuất hiện ở đây có ý nghĩa gì?
Hình ảnh vợ chồng quấn quýt chính là ước mơ về một gia đình hạnh phúc của Xúy Vân. Cô có những khát vọng tưởng chừng rất đơn giản đó là một mái ấm gia đình, một nơi để về, một gia đình bình dị và đầm ấm. Ở trong ngôi nhà đó có có hai vợ chồng cùng nhau cấy cày, khi đến mùa lúa chín thì chồng ra đồng gặt lúa, vợ ở nhà chuẩn bị cơm nước.
Chính hình ảnh hạnh phúc tốt đẹp này lại càng nhấn mạnh sự đau khổ hối hận trong thực tế của nàng khi chỉ trong một giây nhẹ lòng mà nàng đã lựa chọn sai lầm mà mất đi tất cả những gì mình đang có kèm theo tất cả những gì mà tương lai đang đón chờ.
Câu 5: Chú ý sự ý thức của nhân vật về chính mình
Chính Xúy Vân đã có những nỗi niềm tâm trạng của một người con gái bị mất đi tình yêu quan trọng nhất cuộc đời mình, vì thiếu vắng hạnh phúc mà bao đêm trằn trọc mất ngủ.
Cô tự nhận thức được cuộc đời mình, ví mình như một con cá nhỏ bé nằm giữa vũng chân trâu để rồi năm bảy cái cần câu thay nhau tiến đến.
Cuộc đời của Xúy Vân luôn vô định không biết phải đi đâu về đâu và rồi bị dính vào những cạm bẫy đen tối của cuộc đời khiến cho cô phải mang theo biết bao tai tiếng.
Những lời thoại về ý thức này cho ta thấy sự cô đơn, hối hận khi nhận ra mình đã bị tên sở khanh bội bạc cũng như đau khổ trước những sai lầm không thể cứu chữa của bản thân.
Câu 6: Lưu ý ngôn ngữ và cách liên hệ bất thường của người điên hoặc giả điên
Với những người bị điên hoặc cố tình giả điên sẽ có lối tư duy ngược cũng như lựa chọn sử dụng ngôn ngữ kỳ lạ như:
Ở trên biển – đi đốn gỗ – xây nhà
Cưỡi con gà – đi đánh giặc
Quả trứng gà – tha con quạ đi – ngồi trên cành cây
Dưới dòng sông – đi bán bát
Lúc này Xúy Vân đã diễn quá chân thật sự “điên” của mình khi nói những điều hoàn toàn vô lý, không có trong thực tế. Không thể rõ là lúc này này Xúy Vân đang giả điên hay trong tâm lý đã dần dần mất tỉnh táo, chính cô cũng không biết lúc này mình đang điên thật hay điên giả nữa.
Sau khi đọc
Câu 1 trang 131 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức
Nêu nguyên nhân dẫn đến hành động giả dại của Xúy Vân
Nguyên nhân chính dẫn đến hành động giả điên giả dại của Xúy Vân bắt nguồn từ khi cô nàng ở nhà chờ chồng là chàng thư sinh Kim Nham chỉ một lòng với đèn sách thi cử bỏ nàng cô đơn. Đúng lúc đó Xúy Vân bị tên Trần Phương hứa hẹn, tán tỉnh bằng lời ngon ý ngọt. Xúy Vân mủi lòng và chọn cách giả khùng giả điên để Kim Nham bỏ mình rồi cô sẽ đi theo hạnh phúc mới.
Câu 2 trang 131 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức
Trong lớp chèo Xúy Vân giả dại, đoạn lời thoại nào thể hiện rõ nhất “ngôn ngữ điên” của nhân vật? Vì sao bạn xác định như vậy?
Theo em, đoạn lời thoại đã thể hiện rõ nhất ngôn ngữ điển của Xúy Vân là đoạn lời hát “Nên tôi phải lụy đò”, Ai ơi giữ lấy đạo hằng chớ quên”…Bởi khi đọc đoạn này em có thể nhận ra được tâm trạng bi thương tủi khổ mà xấu hổ nhục nhã của nàng. Lúc này nàng không những phải “lụy đò”, “lụy cô bán hàng” mà còn bị mọi người chê cười. Khi thể hiện lời hát này người đọc cảm nhận được như một câu chuyện vừa nghe kể, vừa nghe lời than vãn xen lẫn hối hận bởi mình đã phụ lòng Kim Nham xiêu lòng trước Trần Phương.
Câu 3 trang 131 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức
Hãy chọn phân tích một đoạn lời thoại để làm rõ những mâu thuẫn giằng xé trong nội tâm của nhân vật Xúy Vân.
Theo em một trong những đoạn thoại có thể làm rõ nhất những mâu thuẫn giằng xé trong nội tâm của nhân vật Xúy Vân từ “Bước chân vào tôi thưa rằng vậy” đến “Nên đến nỗi điên cuồng rồ dại”. Xúy Vân đã chọn cách xưng hô chị em với mọi người cũng như là đang tự nói với chính bản thân mình. Nàng tự xưng họ tên tự nhận mình là một người có nhan sắc, có “tài cao vô giá”, có khả năng “hát hay đã lạ” được mọi người gọi với cái tên “Cô ả Xúy Vân”. Có thể thấy qua lời giới thiệu này là một cô gái xinh đẹp, tài giỏi đáng được mọi người trân trọng. Nhưng cô lại mắc phải sai lầm lớn khi bỏ chồng theo trai, bỏ người đầu ấp tay gối theo một tên phục bạc. Khi nói về bản thân chính là cô đang tiếc cho tuổi xuân của mình, nhớ thương thời son sắc son thì mà giờ đây không còn gì hết vì cô đã phạm phải sai lầm không thể cứu chữa.
Lúc này Xúy Vân đang bị giằng xé giữa hai con người là mình và đã từng là mình khi một bên là người con gái nhà quan đang độ xuân thì có sắc có tài tương lai sáng lạn với một bên là cô điên Xúy Vân biến mình thành phiên bản chính gia đình cũng không thể nhận ra. Chính sự đối lập này đã cho thấy sự thức tỉnh muộn màng, nàng đã nhận ra lỗi lầm của mình như đã quá muộn không thể sửa chữa khi đã tìm mọi cách bội bạc chồng mình.
Câu 4 trang 131 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức
Đoạn lời thoại được thể hiện theo điệu “con gà rừng” cho biết những điều gì về cảnh ngộ đời sống cũng như niềm mong ước của Xúy Vân?
Đoạn lời thoại được thể hiện theo điệu “con gà rừng” cho thấy thực tế cảnh đời đắng cay tủi nhục của Xúy Vân. Cô phải sống trong lời chê tiếng cười của hàng xóm láng giềng, bị mọi người loan tiếng xấu bỏ chồng gian díu với trai làm cho cả gia đình cô không thể ngóc đầu lên nhìn đời. Cô có lỗi với gia đình, với chính bản thân mình nên đau đớn mà không tìm được người thấu hiểu.
Không chỉ là hiện thực cay đắng mà đây còn là những ước mơ, một viễn cảnh tương lai hạnh phúc của Xúy Vân. Nàng nhìn thấy một cuộc sống hạnh phúc có vợ có chồng, có bữa cơm giản dị nhưng sớm tối có nhau tràn ngập tiếng nói cười. Đây chính là cuộc sống trong mơ của không chỉ Xúy Vân mà còn là của đa số phụ nữ mọi thời đại.
Câu 5 trang 131 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức
Qua đoạn xưng danh của Xúy Vân, có thể nhận ra được những đặc điểm gì của sân khấu chèo (cách xưng danh, sự tương tác giữa người xem và người diễn…)?
Những đặc điểm đặc trưng của sân khấu chèo đã được thể hiện qua đoạn danh xưng của Xúy Vân:
Cách xưng danh: Xưng “tôi” với “thiên hạ” ngay từ khi bước ra sân khấu. Lần lượt chủ động xưng danh, tên tuổi, đặc điểm của bản thân với mọi người.
Đặc điểm nhân vật: Xúy Vân là một người nông dân bình thường không một chút đặc biệt – đây là đối tượng chủ yếu hướng tới của nghệ thuật chèo.
Sự tương tác giữa người xem và người diễn: Diễn viên rất chủ động tương tác với khán giả khi đi xung quanh tự xưng danh với mọi người trước khi kể về câu chuyện đời mình.
Câu 6 trang 131 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức
Nêu một số đặc điểm của ngôn ngữ chèo mà bạn nhận biết được qua đoạn trích (thể thơ quen dùng; chất liệu ca dao, dân ca;…).
Một số đặc điểm của ngôn ngữ chèo được thể hiện rõ qua đoạn trích đó là có sự liên kết đan xen hợp lý linh hoạt giữa lời nói và tiếng hát. Không chỉ sử dụng cách nói hàng ngày thông thường mà liên tục phối hợp cách nói lệch, hát quá giang, đế, điệu con gà rừng, hát ngược, hát sắp,…
Cách lựa chọn lời thoại, ngôn ngữ vừa đa thanh vừa đa nghĩa như “Bông bông dắt, bông bông díu” hay “ Xa xa lắc, xa xa líu”,…
Cách ví von trong tác phẩm cũng rất trữ tình mà giàu tính tự sự: “Con cá rô nằm vũng chân trâu/ để cho năm bảy cần câu châu vào” hay “Tôi không trăng gió gặp người gió trăng”,…
Câu 7 trang 131 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức
Qua lớp chèo này, bạn hiểu thêm được những điều gì về đời sống văn hóa làng xã Việt Nam thuở xưa?
Chỉ qua lớp chèo này, có thể thấy được rất nhiều yếu tố nói về cuộc sống văn hóa làng quê Việt Nam xưa như:
Niềm tin vào tín ngưỡng tâm linh như: ông Bụt, bà Nguyệt,…
Tình làng nghĩa xóm luôn gắn bó thân thiết với nhau như gia đình. Xúy Vân thường xuyên gọi “Chị em”, thủ thỉ tâm sự với chị em láng giềng “Chị em ơi tôi than vài câu nhé”
Câu 8 trang 131 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức
Xúy Vân giả dại để che giấu điều gì? Bạn đánh giá như thế nào về hành động này của nhân vật?
Xúy Vân giả dại nhằm mục đích che dấu sự thật bản thân mình đã thay lòng đổi dạ, tìm cách lấy lại tự do, ruồng bỏ Kim Nham chạy theo Trần Phương.
Bất kỳ ai khi đọc vở kịch đều thấy được hành vi của Xúy Vân là hoàn toàn sai trái, nhất là trong thời đại phong kiến khắt khe với phái nữ. Xúy Vân đã phụ chồng, dối chồng, không đoan chính. Nhưng trong cái sai luôn có phần đáng thương khi trong tuổi xuân sắc xuân thì mà phải xa chồng, cô đơn lẻ bóng một mình có chồng như không đã khiến cho nàng xuất hiện phát vọng tìm lại hạnh phúc. Trong phút giây yếu lòng mà Vân đã có lựa chọn sai lầm.
Câu 9 trang 131 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức
Với văn bản lớp chèo Xúy Vân giả dại, ta chỉ cần khoảng 3 phút để đọc xong, nhưng để diễn trên sân khấu, cần tới gần 15 phút. Từ thực tế này, có thể rút ra được nhận xét gì về nghệ thuật chèo? (Gợi ý: chức năng của tích trò; tầm quan trọng của diễn xuất gồm hát, múa và các hình thức biểu cảm khác;…)
Thực tế chứng minh được rằng khi mang văn bản chèo lên sân khấu không chỉ diễn y hệt từng câu từng chữ là xong mà còn có những sự chênh lệch thời gian so với văn bản gốc như thực tế tình huống chuyện, kỹ năng diễn xuất của diễn viên, tích trò, yếu tố múa hát hay những điều đạo diễn muốn gửi gắm thêm. (Tích trò được hiểu là khả năng ứng biến thêm thắt tình tiết của diễn viên)
Khi đứng trên sân khấu biểu diễn, diễn viên có thể tích trò để thêm thắt nội dung cho vở chèo, điều hướng cảm xúc của khán giả. Cũng như múa hát để kéo dài thời gian cho vở kịch.
Kết nối đọc viết
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về nỗi niềm của nhân vật Xúy Vân được thể hiện qua lớp chèo Xúy Vân giả dại.
Trong văn bản Xúy Vân giả dại ta có thể thấy được hình ảnh người con gái vừa đáng thương vừa đáng giận. Chính bản thân nàng đã bị nội tâm giằng xé không thể yên ổn khi sai lầm của mình đã để cho người đời chê cười cũng như ân hận vì những hành động, lựa chọn của mình. Xúy Vân hối hận khi trong một giây yếu lòng đã ruồng bỏ người chồng đầu ấp tay gối Kim Nham để rồi nhận được sự ruồng bỏ lạnh lùng của tên phụ bạc Trần Phương. Không chỉ trong thời phong kiến mà bất kỳ thời đại nào thì đây cũng là sự đau đớn tận cùng của người phụ nữ. Những lời thoại câu ca điên loạn thể hiện càng rõ hơn sự tuyệt vọng, thống hận của nhân vật, Xúy Vân lúc này đã mắc kẹt trong sự bế tắc không thể nào thoát ra được. Có thể nói Xúy Vân chính là đại diện cho những người phụ nữ số khổ, không dám quyết định tương lai của mình đến khi dám quyết thì lại là một lựa chọn sai lầm.
…
Mong rằng nội dung: Soạn bài Xuý Vân giả dại (trích chèo Kim Nham) | Văn 10 Kết nối tri thức…sẽ là nguồn tài liệu soạn văn 11 hữu ích và cần thiết để các bạn nắm vững kiến thức trước khi đến lớp và tự tin hơn nữa trong bài thi môn ngữ văn tốt nghiệp THPT sắp tới. Tham khảo và áp dụng thật tốt nội dung trên để đạt kết quả cao cho kỳ thi sắp tới nhé!
Theo dõi MXH của Onthidgnl nhé:
FB: https://www.facebook.com/onthidgnlcom
