Mục lục
Tìm hiểu chung
1. Tác giả Tô Hoài
– Tô Hoài với tên khai sinh là Nguyễn Sen sinh vào năm 1920.
– Quê ở Kim Bài, Thanh Oai tại Hà Nội.
– Tô Hoài là một nhà văn lớn rất nổi tiếng trước cách mạng tháng Tám.
– Sáng tác trên nhiều thể loại như là truyện ngắn và tiểu thuyết.
– Có vốn hiểu biết sâu sắc rất phong phú về phong tục tập quán của nhiều cùng miền nhất là vùng Tây Bắc.
2. Tác phẩm
a. Xuất xứ
“Vợ chồng A Phủ” đã được in trong tập “Truyện Tây Bắc”.
– Năm 1952 ông đã đi theo bộ đội để vào giải phóng Tây Bắc. Tô Hoài đã mang về xuôi những biết bao kỉ niệm rất sâu sắc về người và cảnh vật ở Tây Bắc . Đây là động cơ để tác giả sáng tác ra được tác phẩm này.
b. Bố cục
Gồm 2 phần
– Phần 1: Cuộc đời với số phận của Mị và A Phủ ở Hồng Ngài.
– Phần 2: Cuộc đời và số phận của Mị với A Phủ ở Phiềng Sa.
– Đoạn trích trực thuộc vào phần 1 của tác phẩm.
c. Chủ đề
Nói lên được sự thống khổ của người Mèo ở Tây Bắc, dưới sự ách thống trị dã man của bọn chúa đất và sự vùng dậy của con người dân để giành lại lấy tự do và hạnh phúc và đã tham gia kháng chiến giải phóng quê hương.
Tìm hiểu nội dung tác phẩm thông qua các câu hỏi trong SGK
Câu 1: (trang 14 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhân vật Mị
– Trước khi làm dâu của nhà thống lý Pá Tra:
+ Là một cô gái trẻ đẹp và hiền lành, đã có người yêu và thổi sáo rất giỏi, hiếu thảo với cha mẹ và rất chăm chỉ và có lòng tự trọng.
– Khi đã trở thành con dâu gạt nợ nhà thống lý:
+ Mị đau khổ và khóc đến mấy tháng.
+ Chốn về nhà cha để cầm nắm lá ngón trong tay định tự tử nhưng nhìn thấy cha lại không thể làm được đành phải quay về làm kiếp dâu gạt nợ.
+ Từ đấy Mị cứ lầm lũi như một con rùa nuôi trong xó cửa.
+ Mị chỉ biết làm những công việc mà quanh năm ngày tháng làm đi làm lại mà làm không ngưng nghỉ. Con trâu con ngựa nó còn có lúc đứng gãi chân nhai cỏ chứ đàn bà nhà này thì làm không ngưng nghỉ tay.
+ Mị đã sống trong một căn phòng chỉ có một ô vuông bằng bàn tay để nhìn ra ngoài cũng không thể biết được trời nắng hay mưa thì cũng chỉ biết thấy mờ mờ và trăng trắng.
⇒ Mị bị giam giữ cầm tù cả tinh thần với lẫn thể xác và mất hết ý niệm về thời gian và không gian.
– Cảnh đêm tình mùa xuân:
+ Mị đã nghe tiếng sáo Mị bỗng thấy tâm hồn như phơi phơi trở lại. Mị cũng đã uống rượu ngày tết. Mị đã uống ực từng bát như đã uống cho hết nỗi nhục số phận.
+ Mị đã nằm lại trong nhà và cũng nghe tiếng sáo thổi. Mị bồi hồi đã nhớ lại những kỉ niệm ngày trước.
+ Nhưng rồi tự nhiên Mị thấy uất ức nếu như có nắm lá ngón trong tay Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nghĩ gì nữa.
⇒ Sức sống trong Mị đã hồi sinh lại.
+ Mị đã thấy mình còn trẻ và Mị muốn đi chơi.
+ Mị đi vào buồng thắp sáng đèn như thắp sáng chính cuộc đời mình vậy.
+ Mị với tay đã lấy chiếc váy hoa chải lại đầu tóc để đi chơi. Nhưng A Sử đã ngăn cản hành động đó của Mị.
+ A Sử đã buộc Mị vào cột giữa nhà cột cả tóc lên đã khiến Mị không thể cúi đầu được. Nhưng khi ấy Mị vẫn còn đang say sưa theo tiếng sáo và rồi bỗng chốc thì Mị nghe thấy tiếng chân ngựa đạp mạnh vào vách Mị cựa quậy không xong. Mị lại đau khổ.
⇒ Sức sống của Mị đã trỗi dậy nhưng lại bị A Sử dập tắt một cách rất phũ phàng.
– Đêm đông trên rẻo cao:
+ Mùa đông đã đến với Mị thường dậy nửa đêm để hơ lưng hơ tay cho đỡ lạnh.
+ Khi ấy Mị đã bắt gặp A Phủ đang bị trói, ban đầu Mị đã dửng dưng không thấy gì. Nhưng vì cảnh tượng này trong nhà thống lý đã quá bình thường.
+ Nhưng rồi lại bắt gặp với ánh mắt của A Phủ với hai dòng nước mắt lấp lánh. Mị thương người, thương mìnhnên Mị đã quyết định cắt dây trói thả A Phủ đi.
+ Trong lúc sợ hãi thì Mị đã chạy theo A Phủ để hướng đến cách mạng và sự tự do.
Câu 2 (trang 15 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
* Tính cách của nhân vật A Phủ: Mạnh mẽ, gan dạ.
– Xuất thân: Là một chàng trai nghèo mồ côi cha mẹ từ nhỏ, A Phủ từng bị người làng bắt đem bán xuống cánh đồng lưu lạc đến Hồng Ngài và lớn lên trong cảnh làm thuê và cuốc mướn.
– Dám đánh con trai của nhà thống lí ⇒ Bị phạt vạ và làm tôi tớ cho nhà thống lí.
– Bị trói: Nhai đứt với hai vòng dây mây quật sức vùng chạy ⇒ Khát vọng sống mãnh liệt.
– Lúc bị xử kiện: A Phủ phải gan góc chịu đòn và im lặng như tượng đá.
– Khi đã trở thành người làm công gạt nợ, A Phủ vẫn là người tự do và không sợ cường quyền với kẻ ác.
– Khi để hổ ăn mất bò thì A Phủ đã đề nghị xin đi bắt hổ.
– Được Mị đã cởi dây trói và chạy trốn khỏi nhà thống lí ⇒ Khát vọng sống tự do.
⇒ Nhân vật A Phủ mang những nét tiêu biểu của thanh niên ở miền núi Tây Bắc: chất phác, thật thà, khỏe mạnh và gan góc… dù đã bị đẩy vào số phận khổ đau nhưng vẫn không nguôi khát vọng tự do.
* Nét khác biệt trong nghệ thuật khắc họa ở nhân vật Mị và A Phủ:
| MỊ | A PHỦ |
| – Xuất hiện ngay mở đầu của tác phẩm. | – Xuất hiện ở giữa tác phẩm. |
| – Mị đã được khắc họa từ một cái nhìn từ bên trong và nhằm giúp ta khám phá và đã phát hiện được vẻ đẹp của nhân vật ở tiềm lực sống nội tâm | – A Phủ đã được tác giả nhìn từ bên ngoài và đã tạo nên được nét nổi bật sắc nét về tính cách và hành động để thấy rõ được sự gan góc và táo bạo và mạnh mẽ từ nhân vật. |
Câu 3 (trang 15 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
– Nghệ thuật được miêu tả với phong tục tập quán của Tô Hoài rất đặc sắc với những nét riêng như là: (cảnh xử kiện, không khí lễ hội của mùa xuân với những trò chơi dân gian, tục cướp vợ và cảnh cắt máu ăn thề…).
– Nghệ thuật đã miêu tả với thiên nhiên miền núi với những chi tiết và hình ảnh thấm đượm với chất thơ như: (trong các làng Mèo Đỏ, những chiếc váy hoa đã đem phơi trên mỏm đá xòe như những con bướm sặc sỡ… Đám trẻ con và chơi quay cười ầm trước sân nhà.
– Nghệ thuật đã kể chuyện tự nhiên và sinh động rất hấp dẫn.
– Ngôn ngữ rất tinh tế và đã mang đậm màu sắc của miền núi (tôi cướp được con gái bố làm vợ, ném pao, tiếng sáo, kèn lá).
Tổng kết kiến thức
Bằng cách miêu tả cuộc đời và số phận của Mị và A Phủ (NGỮ VĂN 12), nhà văn đã làm sống lại những quãng đời tăm tối và cơ cực của những người dân ở miền núi dưới cái ách thống trị dã man của bọn chúa đất phong kiến, đồng thời cũng đã khẳng định sức sống tiềm tàng và mãnh liệt không gì huỷ diệt được của kiếp nô lệ, khẳng định chỉ có sự vùng dậy của chính họ và được ánh sáng Cách mạng soi đường đến một cuộc đời tươi sáng. Đó chính là giá trị hiện thực rất sâu sắc và giá trị nhân đạo thật lớn lao, tiến bộ của Vợ chồng A Phủ. Những giá trị này đã giúp cho Tô Hoài, tác phẩm của Tô Hoài đã đứng vững được trước những thử thách của thời gian và được nhiều thế hệ bạn đọc rất là yêu thích.
THAM KHẢO THÊM BÀI VIẾT
CHI TIẾT: Tóm tắt nội dung vợ chồng a phủ
CHI TIẾT: Soạn văn bài ai đã đặt tên cho dòng sông
Bạn đang tham khảo bài viết “Soạn bài vợ chồng a phủ”
