Cùng tham khảo nội dung Nghị luận xã hội về Vai trò của gia đình trong việc hình thành nhân cách con người được Onthidgnl chia sẻ sau đây. Các em tham khảo bài văn mẫu dưới đây để có kỹ năng làm tốt bài văn nghị luận xã hội nhé.
Nghị luận xã hội về Vai trò của gia đình trong việc hình thành nhân cách con người
“Bảo vâng, gọi dạ, con ơi,
Vâng lời sau trước, con thời chớ quên.
Công cha, nghĩa mẹ, khôn đền,
Vào thưa, ra gửi, mới nên con người.”
Lời dạy từ ca dao tục ngữ về giáo dục mà ông cha ta đúc kết vẫn còn vẹn nguyên giá trị. Mỗi đứa trẻ đến với cuộc đời này đều mang một tâm hồn trong sáng và trái tim lương thiện. Thế nhưng để chúng trưởng thành, biết yêu thương đời sống thì điều đó phụ thuộc phần lớn vào công lao dưỡng dục, chỉ bảo từ cha mẹ. Thật khó để con trẻ có thể khôn lớn nên người nếu không nhận được sự quan tâm và nuôi dưỡng đủ đầy trong môi trường lành mạnh. Bởi lẽ đó, Vai trò của gia đình trong việc hình thành nhân cách con người mang đến một ý nghĩa vô cùng sâu sắc và quan trọng.
Gia đình là một mái ấm có cả cha cả mẹ,ông bà và cả anh chị em. Khi còn bé, gia đình là nơi nuôi dưỡng tâm hồn bằng những điều hay lẽ phải mà ông bà dạy dỗ, là mái ấm che chở, bao bọc đầy vững chãi, bao dung và là nơi mà ta cất tiếng chào “oa oa” đầu tiên với cuộc đời. Để rồi sau này khi trưởng thành và già đi, gia đình là nguồn năng lượng nâng đỡ ta những khi gục ngã, là điểm tựa vững chắc mỗi khi yếu lòng và là nơi luôn dang rộng vòng tay chào đón chúng ta trở về.…Nơi đó còn là tế bào của xã hội, là nơi nuôi dưỡng mỗi con người, có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của mỗi con người, là trường học đầu tiên có mối quan hệ biện chứng với tổng thể xã hội. “Nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, gia đình tốt thì xã hội mới tốt, xã hội tốt thì gia đình càng tốt. Hạt nhân của xã hội là gia đình”.
Kết quả khảo sát cho biết: Có tới hơn 2/3 thanh niên (82,5%) đánh giá giáo dục gia đình rất có tác dụng và nói chung có tác dụng tới lối sống của mình. Chỉ có 3,9% thanh niên đánh giá nó hoàn toàn không có tác dụng. Có thể thấy được, đa số thanh niên Việt Nam hiện nay đã từng được sống cùng với gia đình mình và được thụ hưởng giáo dục gia đình trong độ tuổi trẻ em – độ tuổi bắt đầu hình thành và định hướng về phát triển nhân cách và lối sống trong đời người. Vì vậy gia đình đóng vai trò vô cùng lớn trong việc hình thành nhân cách của trẻ. Nhân cách bao hàm phần xã hội – tâm lý của cá nhân, sự hình thành lên nhân cách của con người không chỉ thể hiện qua tình cảm đạo đức, những phẩm chất “đạo lý” tốt, mà còn là trách nhiệm và nghĩa vụ của toàn xã hội, của tất cả các tổ chức chính trị – xã hội, đoàn thể, gia đình và mỗi cá nhân. Trong đó, gia đình có vai trò hết sức quan trọng. Ông cha xưa có câu “mưa dầm thấm lâu”, “giang sơn dễ đổi, bản tính khó rời”. Điều này hoàn toàn đúng khi dùng để nói về nhân cách của một cá nhân. Nhân cách được hiểu là “những cá nhân con người với tính cách là sản phẩm của sự phát triển xã hội, chủ thể của lao động, của sự giao tiếp, của nhận thức, bị quy định bởi những điều kiện lịch sử – cụ thể của đời sống xã hội”. Nhân cách là bản sắc độc đáo, riêng biệt của mỗi cá nhân, là nội dung và tính chất bên trong của mỗi cá nhân. Trong đó, cá nhân là phương thức biểu hiện của giống loài, còn nhân cách vừa là nội dung vừa là cách thức biểu hiện riêng biệt của mỗi cá nhân, là đặc trưng xã hội của con người, là “phẩm chất xã hội” của con người. Do đó, trong môi trường (gia đình, nhà trường, xã hội), thì gia đình và giáo dục gia đình góp phần quan trọng vào sự hình thành và phát triển nhân cách của mỗi con người.
Gia đình – cái nôi của giáo dục và nuôi dưỡng nhân cách con người. Giáo dục và nuôi dưỡng chính là những chiếc chìa khoá để quyết định tài năng và tính cách của mỗi con người. Nhân cách được hình thành ngày từ khi chưa lọt lòng đến lúc chúng ta trưởng thành trải qua biết bao giai đoạn để lớn lên thì vẫn chưa dừng lại. Tuổi ấu thơ, ở độ tuổi vẫn còn đang tập ăn, tập nói, tập bước đi từng bước một cho đến khi đi học thì đó chính là giai đoạn quan trọng trong quá trình hình thành nhân cách của một đứa trẻ. Vì giai đoạn này, một mối liên kết tình cảm mạnh mẽ được tạo ra giữa đứa trẻ và người chăm sóc chúng nên nhân cách của chúng giống như tấm gương phản chiếu của người nuôi dưỡng. Trẻ em lúc này bắt đầu thông qua, quan sát, tiếp thu để hình thành nhân cách của bản thân mình, nhà nghiên cứu đã gọi giai đoạn này là “cửa sổ cơ hội” bởi lẽ đó là giai đoạn trẻ dễ tiếp thu, học hỏi cái mới nhất. Vì lý do đó, trong giai đoạn này phải chắc chắn rằng việc cha mẹ cần cẩn trọng chăm sóc trẻ là vô cùng quan trọng, để ý đến mối liên kết của trẻ với cha mẹ, họ hàng, văn hóa và ngôn ngữ của gia đình.
Trách nhiệm làm cha mẹ là quan trọng và không thể thay thế được. Cha mẹ quan tâm và trực tiếp giáo dục con từ khi con còn bé, giúp trẻ phân biệt đúng – sai, tốt – xấu, trung thực, tốt bụng với giả dối, bạo lực… từ đó giúp phát triển hình thành nhân cách. Người mẹ chính là chỗ dựa sưởi ấm tâm hồn, hạt nhân tâm lý chủ đạo, nguồn tình cảm vô tận cho các con, khi cảm thấy được người mẹ nâng niu, thì trẻ học và biết yêu thương bởi chúng được yêu thương và nhìn thấy sự yêu thương được bày tỏ làm gương cho chúng. Đương nhiên là đứa trẻ cần người mẹ hơn trong quãng đầu của đời sống nó. Nhưng từ khi nó sanh ra, người cha cũng nên dự phần trong thế giới của nó. Người cha là trụ cột, là biểu hiện của nhân cách văn hóa cao đẹp nhất để con cái học tập và noi theo. Nếu đứa trẻ là con trai, người cha phải chứng tỏ được sự mạnh mẽ, quyết đoán, gánh vác được mọi chuyện trong gia đình để cho trẻ quyết định được chúng sẽ sẽ yếu đuối, thiếu nghị lực hay cương quyết, vững mạnh, tỏ ra có lập trường can đảm và sẵn sàng gánh vác trách nhiệm. Còn đối với đứa con gái thì người cha phải thể hiện sự yêu thương, cho trẻ thấy được những bài học tốt đẹp, những tình cảm hạnh phúc giữa các thành viên trong gia đình để không ảnh hưởng đến quan điểm của trẻ về những người đàn ông và có thể làm cho chúng sau này sẽ được hạnh phúc hay bất hạnh trong hôn nhân.
Việc giáo dục con cái đóng vai trò quyết định để trẻ trở thành một người có nhân cách tốt. Giáo dục nhân cách con người về tình cảm yêu thương, sự hy sinh chia sẻ, đạo lý, trách nhiệm, nghĩa vụ, bổn phận của mỗi cá nhân trong môi trường gia đình. Dạy trẻ không chỉ bằng lời nói mà còn nằm ở cách cư xử với nhau, cư xử với cha mẹ, ông bà, với những người xung quanh và thái độ trách nhiệm với xã hội. Cha mẹ là tấm gương đầu đời gần gũi với con. Nếu trẻ em học cách cư xử thiếu văn hóa, thiếu đạo đức từ cha mẹ, từ gia đình thì khi lớn lên chúng cũng cư xử giống như cha mẹ. Khi cha mẹ là tấm gương tốt, mẫu mực sẽ tạo điều kiện quan trọng để con cái trở thành những người có nhân cách tốt. Dạy từ những cái nhỏ nhất, hãy dạy trẻ tôn trọng ông bà vì mối quan hệ này rất quan trọng và có giá trị đối với tất cả thành viên trong gia đình. Sự gắn kết giữa ông bà và con cháu góp phần rất lớn vào sự phát triển của trẻ và giúp trẻ trở thành những đứa trẻ giàu tình cảm. Giúp trẻ hiểu được rằng luôn tôn trọng những người xung quanh, có thể chia sẻ với cha mẹ bất cứ điều gì, phải thật thà và biết xin lỗi, nhìn nhận khuyết điểm, biết cảm ơn khi được cho quà. Nghiên cứu cho rằng nếu cha mẹ nuôi dưỡng con cái bằng trái tim, sự ấm áp thì những đứa trẻ có khả năng thích nghi tốt. Cha mẹ có thể thấy Four C (4 chữ C) là một từ viết tắt hữu ích: Care – quan tâm (thể hiện sự chấp nhận và yêu thương), Consistency – tính nhất quán (duy trì một môi trường sống ổn định), Choices – lựa chọn (cho phép trẻ phát triển tính tự chủ) và Consequences – hậu quả (kết quả của lựa chọn, dù tích cực hay tiêu cực ). Tôn trọng và lắng nghe trẻ là bảo vệ sự phát triển hồn nhiên theo từng lứa tuổi, tạo điều kiện để trẻ phát triển toàn diện, không áp đặt, tôn trọng những suy nghĩ, cảm xúc của trẻ, thường xuyên trò chuyện, trao đổi giữa cha mẹ và con cái, động viên khích lệ con mỗi khi con làm tốt, cảm thông, an ủi và cùng con tìm cách tháo gỡ khi con gặp khó khăn.
Tuy nhiên, nếu trẻ không được quan tâm, không nhận được sự nuôi dưỡng, sự ấm áp đến từ gia đình thì ảnh hưởng rất lớn đến tâm hồn của trẻ làm ảnh hưởng đến việc hình thành nhân cách của chúng. Những mâu thuẫn gia đình, sự đổ vỡ, cha mẹ mải kiếm tiền bỏ bê con cái không quan tâm chúng sẽ đẩy chúng xuống hố sâu cảm xúc, hụt hẫng trên mọi phương diện, khi rơi xuống hố sâu đó trẻ sẽ dễ mắc những bệnh về tâm lý như trầm cảm, rối loạn tâm lý hoặc bỏ nhà đi lang thang, phạm tội khi bị kẻ xấu rủ rê, lôi kéo. Do vậy, cha mẹ cần phải yêu thương, quan tâm, gần gũi trẻ để hiểu được tâm tư, tình cảm của trẻ. Khi được yêu thương, trẻ cảm thấy mình có giá trị sẽ phát triển sự tự tin, lòng tự trọng. Tuy nhiên, nếu nuông chìu con quá mức sẽ làm con hư và hình thành tính ích kỷ, lớn lên trẻ thiếu bản lĩnh để vượt qua khó khăn. Nghiêm khắc trước những sai phạm của con và kiên trì phân tích điều hay, lẽ phải để con hiểu và điều chỉnh bản thân, giúp con biết sống độc lập, tự tin và rèn luyện ý chí, tính kiên nhẫn. Phải tin tưởng bất cứ đứa con nào cũng có tiềm năng để trở thành người tốt, vì vậy, cha mẹ cần đầu tư thời gian, tình yêu thương và sự kiên nhẫn để thấu hiểu, cảm thông, hỗ trợ con ở từng giai đoạn phát triển. Không hiểu con, cha mẹ sẽ đẩy trẻ ra khỏi vòng tay yêu thương và bảo vệ của mình, gây căng thẳng, xung đột giữa cha mẹ và con cái.
Xã hội nảy ngày một xuống cấp nếu con người không được nuôi dạy ngay từ khi còn trong vòng tay gia đình thì ra ngoài xã hội thì càng khó có thể tránh được ảnh hưởng xấu. Vậy mà nhiều gia đình ham muốn vật chất, ít chú trọng đời sống tình cảm tinh thần, tình trạng xung đột gia đình ngày càng tăng. Do vậy phải chú trọng đến những chi tiết nhỏ nhặt trong gia đình giải quyết được những xung đột không đáng có để có thể giáo dục con trẻ trong gia đình. Quá trình hình thành lên nhân cách con người được xây dựng từ trong gia đình, từ những dòng sữa tươi mát đầu tiên, từ những cử chỉ âu yếm, những lời khuyên bảo, dỗ dành của mẹ cha, là từ sự chăm sóc đầu tiên của gia đình. Có thể khẳng định rằng ở bất kỳ giai đoạn nào, gia đình đều giữ vai trò là tế bào của xã hội, là một trong những nhân tố quan trọng sự hưng thịnh của quốc gia. Ngoài việc dạy con biết ơn sinh thành, nuôi dưỡng, chăm sóc ông bà, cha mẹ, uốn nắn, phê phán, ngăn chặn thái độ, cử chỉ bất nhã, bất hiếu của con cái và rèn cho con nề nếp học tập và đức tính tốt, giáo dục các nội dung văn hóa khác cho trẻ. Thì cha mẹ cần lập kế hoạch để vui chơi, học tập cùng trẻ, trở thành một người bản để lắng nghe và trò chuyện để giúp hiểu trẻ hơn.
Qua đó có thể hiểu được gia đình chính là ngôi trường đầu tiên để chúng ta theo học suốt quãng đường dài từ khi bé đến lúc trưởng thành và tiếp thu được những phẩm chất, giá trị tốt đẹp đến từ các thành viên trong gia đình. Gia đình truyền thụ cho các cá nhân những giá trị văn hóa truyền thống, cũng như những giá trị văn hóa hiện đại tạo nên giá trị xã hội và nhân cách văn hóa của mỗi con người. Gia đình dạy cho đứa trẻ lời ăn, tiếng nói, cách tạo lập các mối quan hệ người – người bằng cách thiết lập mối quan hệ từ người thân trong gia đình. Giáo dục gia đình giúp trẻ tiếp cận, làm quen và lĩnh hội được một thế giới văn hóa hiện thực. Những chuẩn mực của nền văn hóa xã hội được đứa trẻ tiếp nhận thông qua giáo dục gia đình.
“Gia đình là trường học của lòng khoan dung, vì nó luôn tồn tại và dạy chúng ta cách sống với những người khác” – Karen Armstrong. Đúng là như vậy gia đình là nơi đầu tiên chúng ta được học hỏi, nơi trang bị cho bạn những hành trang quý giá nhất, để bạn bước vào ngưỡng cửa cuộc đời. Bởi lẽ vậy, gia đình chính là một phần không thể thiếu trong quá trình hình thành nhân cách con người. Hay trở thành một gia đình tốt, để có được những người dân tốt giúp ích cho xã hội.
…
Tham khảo:
Hy vọng rằng bài mẫu Vai trò của gia đình trong việc hình thành nhân cách con người… sẽ là nguồn tài liệu hữu ích giúp các bạn học sinh nắm vững kiến thức làm bài và tự tin hơn trong môn Ngữ Văn THPT. Hãy cùng nhau khám phá và luyện tập để chuẩn bị thật tốt cho kỳ thi sắp tới, đạt điểm cao nhé! Chúc các bạn thành công!
Theo dõi MXH của Onthidgnl để update nhiều tài liệu miễn phí nhé:
FB: https://www.facebook.com/onthidgnlcom
Group: https://www.facebook.com/groups/2k7onthidgnl
Threads: https://www.threads.net/@onthidgnl2k7
Bộ sưu tập bài viết Nghị luận xã hội: https://onthidgnl.com/chuyen-muc/nghi-luan-xa-hoi/
