Cùng tham khảo Định hướng Ôn thi tốt nghiệp THPTQG môn Ngữ Văn năm 2025 được Onthidgnl chia sẻ sau đây. Nội dung là phạm vi kiến thức, yêu cầu cần đạt của chương trình ôn thi tốt nghiệp môn Ngữ văn thuộc Chương trình GDPT 2018, tập trung chủ yếu là lớp 12. Chương trình Ngữ văn lớp 12 theo Chương trình GDPT 2018 gồm có các yêu cầu cần đạt như sau.
Mục lục
ĐỌC HIỂU Văn bản văn học
Đọc hiểu nội dung
– Phân tích được các chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, sự kiện, nhân vật và mối quan hệ của chúng trong tính chỉnh thể của tác phẩm; đánh giá được vai trò của những chi tiết quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản.
– Phân tích và đánh giá được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của văn bản; phân tích sự phù hợp giữa chủ đề, tư tưởng và cảm hứng chủ đạo trong văn bản.
– Phân tích và đánh giá được giá trị nhận thức, giáo dục và thẩm mĩ của tác phẩm; phát hiện được các giá trị văn hoá, triết lí nhân sinh từ văn bản.
Đọc hiểu hình thức
– Nhận biết được một số đặc điểm cơ bản của phong cách cổ điển, hiện thực và lãng mạn qua các tác phẩm văn học tiêu biểu đã học.
– Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của truyện truyền kì như: đề tài, nhân vật, ngôn ngữ, thủ pháp nghệ thuật,…; đánh giá vai trò của yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì, liên hệ với vai trò của yếu tố này trong truyện cổ dân gian.
– Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của tiểu thuyết (hiện đại, hậu hiện đại) như: ngôn ngữ, diễn biến tâm lí, hành động của nhân vật,…
– Phân tích và đánh giá được sự phù hợp của người kể chuyện, điểm nhìn trong việc thể hiện chủ đề của văn bản.
– Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của thơ trữ tình hiện đại như: ngôn ngữ, hình tượng, biểu tượng, yếu tố tượng trưng, siêu thực trong thơ,…
– Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của hài kịch như: ngôn ngữ, xung đột, hành động, nhân vật, kết cấu, tình huống, thủ pháp trào phúng,…
– Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của phóng sự, nhật kí hoặc hồi kí như: tính phi hư cấu và một số thủ pháp nghệ thuật như: miêu tả, trần thuật; sự kết hợp chi tiết, sự kiện hiện thực với trải nghiệm, thái độ và đánh giá của người viết,…
Liên hệ, so sánh, kết nối
– Vận dụng được những hiểu biết về tác giả Hồ Chí Minh để đọc hiểu một số tác phẩm của tác giả này.
– Nhận biết và phân tích được quan điểm của người viết về lịch sử, văn hoá, được thể hiện trong văn bản.
– Vận dụng được kinh nghiệm đọc, trải nghiệm về cuộc sống và kiến thức văn học để đánh giá, phê bình văn bản văn học, thể hiện được cảm xúc, suy nghĩ của cá nhân về văn bản văn học.
– Phân tích và đánh giá được khả năng tác động của tác phẩm văn học đối với người đọc và tiến bộ xã hội.
– Vận dụng được kiến thức về lịch sử văn học và kĩ năng tra cứu để sắp xếp một số tác phẩm, tác giả lớn theo tiến trình lịch sử văn học; biết đặt tác phẩm trong bối cảnh sáng tác và bối cảnh hiện tại để có đánh giá phù hợp.
Đọc mở rộng
– Trong 1 năm học, đọc tối thiểu 35 văn bản văn học (bao gồm cả văn bản được hướng dẫn đọc trên mạng Internet) có thể loại và độ dài tương đương với các văn bản đã học.
– Học thuộc lòng một số đoạn thơ, bài thơ yêu thích trong chương trình.
Văn bản nghị luận
Đọc hiểu nội dung
– Nhận biết, phân tích được nội dung của luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng tiêu biểu, độc đáo trong văn bản; chỉ ra mối liên hệ của chúng; đánh giá được mức độ phù hợp giữa nội dung nghị luận với nhan đề của văn bản.
– Biết tiếp nhận, đánh giá nội dung với tư duy phê phán; nhận biết được mục đích,
Đọc hiểu hình thức
– Phân tích và đánh giá được cách tác giả sử dụng một số thao tác nghị luận (chẳng hạn chứng minh, giải thích, bình luận, so sánh, phân tích hoặc bác bỏ) trong văn bản để đạt được mục đích.
– Phân tích được các biện pháp tu từ, từ ngữ, câu khẳng định, phủ định trong văn bản nghị luận và đánh giá hiệu quả của việc sử dụng các hình thức này.
– Nhận biết và phân tích được vai trò của cách lập luận và ngôn ngữ biểu cảm trong văn bản nghị luận.
Liên hệ, so sánh, kết nối
Biết đánh giá, phê bình văn bản dựa trên trải nghiệm và quan điểm của người đọc.
Đọc mở rộng
– Trong 1 năm học, đọc tối thiểu 9 văn bản nghị luận (bao gồm cả một số văn bản được hướng dẫn đọc trên mạng Internet) có độ dài tương đương với các văn bản đã học.
Văn bản thông tin
Đọc hiểu nội dung
– Biết suy luận và phân tích mối liên hệ giữa các chi tiết, dữ liệu và vai trò của chúng trong việc thể hiện thông tin chính của văn bản.
– Phân tích và đánh giá được đề tài, thông tin cơ bản của văn bản, cách đặt nhan đề của tác giả; đánh giá được thái độ và quan điểm của người viết.
Đọc hiểu hình thức
– Nhận biết được bố cục, mạch lạc của văn bản; đánh giá được sự phù hợp giữa nội dung và nhan đề văn bản; đề xuất được các nhan đề văn bản khác.
– Đánh giá được cách chọn lọc, sắp xếp các thông tin trong văn bản. Phân biệt được dữ liệu sơ cấp và thứ cấp; nhận biết và đánh giá được tính mới mẻ, cập nhật, độ tin cậy của dữ liệu, thông tin trong văn bản.
Liên hệ, so sánh, kết nối
– So sánh được hiệu quả biểu đạt của văn bản thông tin chỉ dùng ngôn ngữ và văn bản thông tin có kết hợp với các yếu tố phi ngôn ngữ.
– Đánh giá, phê bình được văn bản dựa trên trải nghiệm và quan điểm của người đọc.
Đọc mở rộng
Trong 1 năm học, đọc tối thiểu 18 văn bản thông tin (bao gồm cả một số văn bản được hướng dẫn đọc trên mạng) có kiểu văn bản và độ dài tương đương với các văn bản đã học.
VIẾT
Quy trình viết
Viết được văn bản đúng quy trình, bảo đảm các bước đã được hình thành và rèn luyện ở các lớp trước.
Thực hành viết
– Viết được một bài phát biểu trong lễ phát động một phong trào hoặc một hoạt động xã hội; trình bày rõ hệ thống các luận điểm; có cấu trúc chặt chẽ, có mở đầu và kết thúc gây ấn tượng; sử dụng các lí lẽ và bằng chứng thuyết phục: chính xác, tin cậy, thích hợp, đầy đủ; biết đặt ra các ý kiến phản bác để trao đổi, tranh luận lại; sử dụng các yếu tố thuyết minh và biểu cảm.
– Viết được văn bản nghị luận về một vấn đề có liên quan đến tuổi trẻ.
– Viết được văn bản nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm văn học.
– Viết được văn bản dưới hình thức thư trao đổi công việc hoặc một vấn đề đáng quan tâm.
– Viết được báo cáo kết quả của bài tập dự án hay kết quả nghiên cứu về một vấn đề tự nhiên hoặc xã hội; có sử dụng sơ đồ, bảng biểu, có thuyết minh các hình ảnh minh hoạ, có sử dụng trích dẫn, cước chú và biết trình bày phần tài liệu tham khảo.
NÓI VÀ NGHE
Nói
– Biết trình bày so sánh, đánh giá hai tác phẩm văn học.
– Biết thuyết trình về một vấn đề liên quan đến cơ hội và thách thức đối với đất nước.
– Biết trình bày báo cáo kết quả của bài tập dự án, sử dụng các phương tiện hỗ trợ phù hợp.
Nghe
– Nắm bắt được nội dung và quan điểm của bài thuyết trình. Nhận xét, đánh giá được nội dung và cách thức thuyết trình. Đặt được câu hỏi về những điểm cần làm rõ và trao đổi về những điểm có ý kiến khác biệt.
Nói nghe tương tác
– Tranh luận được một vấn đề có những ý kiến trái ngược nhau; tôn trọng người đối diện.
– Thể hiện được thái độ cầu thị khi thảo luận, tranh luận và biết điều chỉnh ý kiến khi cần thiết để tìm giải pháp
KIẾN THỨC TIẾNG VIỆT
1.Giữ gìn và phát triển tiếng Việt
2.1. Lỗi logic, lỗi câu mơ hồ và cách sửa
2.2. Biện pháp tu từ nói mỉa, nghịch ngữ: đặc điểm và tác dụng
3.Kiểu văn bản và thể loại
– Văn bản nghị luận: vai trò của các luận điểm, lí lẽ và bằng chứng; mục đích, tình cảm và quan điểm của người viết; các biện pháp làm tăng tính khẳng định, phủ định trong văn bản nghị luận; cách lập luận và ngôn ngữ biểu cảm; bài phát biểu trong lễ phát động một phong trào hoặc một hoạt động xã hội; bài nghị luận về một vấn đề có liên quan đến giới trẻ; bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm văn học cùng hoặc khác về thể loại
– Văn bản thông tin: giá trị của đề tài, thông tin chính của văn bản; các loại dữ liệu và độ tin cậy của dữ liệu; thư trao đổi công việc; báo cáo kết quả của bài tập dự án hay kết quả nghiên cứu về một vấn đề tự nhiên hoặc xã hội
4.Tôn trọng và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong học tập, nghiên cứu
5.1. Đặc điểm cơ bản của ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật: hiểu và vận dụng
5.2. Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ: hình ảnh, số liệu, biểu đồ, sơ đồ,…
KIẾN THỨC VĂN HỌC
1.1. Chức năng nhận thức, giáo dục và thẩm mĩ của văn học và cảm hứng chủ đạo
1.2. Sự phù hợp giữa chủ đề, tư tưởng và cảm hứng chủ đạo
1.3. Một số biểu hiện của phong cách nghệ thuật trong văn học dân gian, văn học trung đại, văn học hiện đại, xu hướng hiện thực và lãng mạn chủ nghĩa; phong cách nghệ thuật của tác giả
2.1. Một số yếu tố của truyện truyền kì, tiểu thuyết (hiện đại và hậu hiện đại), thơ trữ tình hiện đại, hài kịch, kí
– Truyện truyền kì: đề tài, nhân vật, ngôn ngữ, thủ pháp nghệ thuật; đánh giá vai trò của yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì, liên hệ với vai trò của yếu tố này trong truyện cổ dân gian
– Tiểu thuyết (hiện đại và hậu hiện đại): ngôn ngữ, diễn biến tâm lí, hành động của nhân vật
– Thơ trữ tình hiện đại: ngôn ngữ, hình ảnh, biểu tượng, yếu tố tượng trưng, siêu thực
– Hài kịch: ngôn ngữ, nhân vật, tình huống, thủ pháp trào phúng
– Phóng sự, nhật kí hoặc hồi kí: tính phi hư cấu, miêu tả, trần thuật; sự kết hợp chi tiết, sự kiện hiện thực với trải nghiệm, thái độ và đánh giá của người viết
2.2. Diễn biến tâm lí của nhân vật và cách thức thể hiện tâm lí nhân vật của nhà văn
2.3. Mối quan hệ của người kể chuyện, điểm nhìn trong việc thể hiện chủ đề của văn bản
3.1. Những hiểu biết cơ bản về Hồ Chí Minh giúp cho việc đọc hiểu một số tác phẩm tiêu biểu của tác gia này
3.2. Sơ giản về lịch sử văn học và vai trò của kiến thức nền về lịch sử văn học trong đọc hiểu văn bản
NGỮ LIỆU
1.1. Văn bản văn học
– Truyện truyền kì, truyện ngắn và tiểu thuyết hiện đại
– Thơ trữ tình hiện đại
– Hài kịch
– Phóng sự, nhật kí hoặc hồi kí 1.2. Văn nghị luận
– Nghị luận văn học
1.3. Văn bản thông tin
– Thuyết minh có lồng ghép một hay nhiều yếu tố như miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận
– Báo cáo nghiên cứu, thư trao đổi công việc
– Gợi ý chọn văn bản: xem danh mục gợi ý
(Dẫn theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 – môn Ngữ văn, từ trang 72 đến 77)
Tuy nhiên, quá trình ôn tập, giáo viên không chỉ tập trung vào các nội dung các đơn vị kiến thức, kĩ năng lớp 12 nêu trên mà lựa chọn kiến thức, kĩ năng lớp 10,11 có liên quan; bám sát cấu trúc đề tham khảo của Bộ Giáo dục và Đào tạo để có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải, ôm đồm. Tập trung vào các nội dung chính như:
– Tri thức về tiếng Việt: Nghĩa của từ; lỗi về dùng từ, lỗi về câu, lỗi liên kết đoạn văn và văn bản cùng cách khắc phục; các biện pháp tu từ; ngôn ngữ thông thường và hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường,…
– Tri thức về văn học: Ngoài những nội dung có trong Chương trình ngữ văn lớp 12 như:
+ Chức năng nhận thức, giáo dục và thẩm mĩ của văn học;
+ Sự phù hợp giữa chủ đề, tư tưởng và cảm hứng chủ đạo;
+ Một số biểu hiện của phong cách nghệ thuật;
+ Diễn biến tâm lí của nhân vật và cách thức thể hiện tâm lí nhân vật của nhà văn;
+ Mối quan hệ giữa người kể chuyện, điểm nhìn trần thuật,…
Cần lưu ý thêm một số tri thức văn học trong Chương trình ngữ văn lớp 11:
+ Chủ thể sáng tạo, thái độ và tư tưởng của tác giả trong văn bản;
+ Chủ đề của văn bản;
+ Ngôn ngữ văn học và tính đa nghĩa của ngôn từ trong tác phẩm văn học,…
Hay Chương trình ngữ văn lớp 10:
+ Cảm hứng chủ đạo của tác phẩm;
+ Câu chuyện, người kể chuyện, điểm nhìn trong truyện;
+ Giá trị thẩm mĩ của một số yếu tố hình thức trong thơ,…
– Về kiểu văn bản và thể loại: Tập trung thể loại văn bản văn học (các thể loại: thơ, truyện, kịch, kí), văn bản nghị luận (xã hội và văn học) và văn bản thông tin (phần Đọc hiểu); thể loại nghị luận xã hội và nghị luận văn học (phần Viết). Trong đó:
+ Nghị luận xã hội tập trung vào hai dạng bài chính: Viết về một vấn đề xã hội (lớp 11); Viết về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ (lớp 12);
+ Nghị luận văn học: Ngoài kiểu bài Nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm văn học (lớp 12), cần ôn tập kiểu bài nghị luận về một tác phẩm văn học (lớp 11); phân tích, đánh giá một tác phẩm văn học (lớp 10).
Từ yêu cầu của Công văn 3175/BGDĐT-GDTrH, ngày 21/07/2022 của Bộ Giáo dục và Đào tạo: Việc đánh giá học sinh trong môn Ngữ văn cần bảo đảm nguyên tắc phát huy được những mặt tích cực của cá tính, trí tưởng tượng, năng lực ngôn ngữ, năng lực văn học, năng lực tư duy hình tượng và tư duy logic của học sinh, có thể thấy việc dạy của giáo viên, việc học của học sinh rất cần thay đổi. Để học sinh thay đổi cách thức học tập, có thể đáp ứng được những yêu cầu về kiểm tra đánh giá mới, đạt kết quả tốt trong kì thi quan trọng cuối cùng, giáo viên cũng cần thay đổi, sáng tạo trong việc dạy học, ôn tập, hướng dẫn học sinh cách thức làm bài.
Sự thay đổi ấy của giáo viên thể hiện ở các hoạt động sau:
– Xây dựng ngân hàng ngữ liệu cho việc học tập, ôn tập phong phú, có chất lượng, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.
– Tập trung thiết kế và sử dụng các câu hỏi, bài tập yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức đã học và kĩ năng đọc, viết, nói, nghe trên cơ sở các ngữ liệu mới; tạo cơ hội để học sinh khám phá những tri thức mới, đề xuất ý tưởng và tạo ra sản phẩm mới; gợi mở những liên tưởng, tưởng tượng, huy động được vốn sống vào quá trình đọc, viết, nói, nghe.
– Xây dựng và sử dụng các đề mở trong kiểm tra, đánh giá để phát huy cao nhất khả năng sáng tạo của học sinh.
– Xây dựng bộ công cụ đánh giá để hạn chế tính chủ quan, cảm tính của người chấm. Khi nhận xét, đánh giá các sản phẩm của học sinh, cần tôn trọng và khuyến khích cách nghĩ, cách cảm riêng của học sinh trên nguyên tắc không vi phạm những chuẩn mực đạo đức, văn hóa và pháp luật.
– Bám sát yêu cầu của kì thi, cấu trúc, ma trận của đề thi để trang bị kiến thức, kĩ năng, năng lực cho học sinh trên cơ sở đặc điểm, khả năng của học sinh mình dạy; tăng cường khả năng đọc đề – hiểu đề – giải quyết đề để học sinh có tâm thế, có năng lực tốt nhất trong kì thi tốt nghiệp THPT.
Tải tài liệu ôn thi môn ngữ Văn THPTQG
Với nội dung Định hướng Ôn thi tốt nghiệp THPTQG môn Ngữ Văn năm 2025 kèm tài liệu mà Onthidgnl chia sẻ ở trên. Hy vọng sẽ giúp các em có sự chuẩn bị tốt để ôn thi THPTQG môn ngữ văn sắp tới. Chúc các bạn đạt kết quả cao cho kỳ thi tuyển sinh nhé.
Theo dõi MXH của Onthidgnl nhé:
FB: https://www.facebook.com/onthidgnlcom
